Speurtocht naar zeldzaamheid

Nachtvogel is een breed opgezet boek over zeldzaamheid van vogels. Wanneer spreek je van zeldzame vogels en hoe komt het dat vogels zeldzaam worden of, nog erger, uitsterven. Het geeft inzicht in hoe professionele vogelaars zich voorbereiden op een speurtocht naar zeldzaamheid, hoe ze trainen en kennis delen en hoe de spanning toeneemt naarmate het jagen op de prooi, de zeldzame vogel, dichterbij komt.
Rode draad in het boek is een concrete speurtocht naar een vogel die nog door niemand in het echt is gezien, een vogel die puur is gedetermineerd op de bijvangst van een enkele vleugel tijdens een eerdere expeditie in 1990. De vleugel bleek niet eerder beschreven en was niet te herleiden tot een bepaalde vogel. De onbekende vleugel werd geprepareerd, in een zak gestopt maar bleef een jaar lang met andere specimen achter in Addis Abeba. Uiteindelijk belandt de vleugel in het Natuurhistorisch Museum in Hertfordshire, waar hij de expert van Ethiopische vogels voor een raadsel stelde. Het oorspronkelijke team van de Cambridge-expeditie kwam weer bij elkaar, gaf de vogel een naam en schreef een wetenschappelijk artikel.
Negentien jaar na de vondst van de vleugel wordt auteur en vogelaar Vernon Head meegevraagd voor de Sinclair-expeditie die op zoek gaat naar de zeldzaamste vogel die op dat moment bestaat, een vogel die nog door niemand levend is gezien.
Nachtvogel is het debuut van Vernon Head en eigenlijk had je hem daarbij een wat strengere redacteur toegewenst. Vooral in het begin waaiert het alle kanten op en gebruikt Head een overdaad aan beeldspraak, waarbij vaak menselijke eigenschappen aan dingen worden toegekend: “Hier wachtte ons voertuig op ons, rillend als een naakt jongentje dat op het punt staat in bad te stappen.” Naarmate je verder in het boek komt wordt dat gelukkig minder en werkt de kwajongensachtige gedrevenheid van het team enthousiasmerend.
Jammer is dat je door de flaptekst van het boek een beetje op het verkeerde been wordt gezet wanneer de nadruk vooral wordt gelegd op ‘het razendspannende verslag van de betoverende, nachtelijke avonturen door de Ethiopische vlakten en de zoektocht naar de zeldzaamste vogel ter wereld.’ Het verslag beslaat nog niet de helft van het boek. Nachtvogel is veel meer dan een spannende zoektocht, het laat je kennis maken met theoretische inzichten over zeldzaamheid en biedt een inkijkje in de manier van kijken en denken van zeer professionele vogelaars.