krachtige monoloog

‘Misschien wil hij jou wel straffen! Misschien houdt hij je in leven om te kunnen zien wat ik met je kan doen, wat ik je kan aandoen. Hij maakt een duivelin van mij…voor jou, tegen jou! Ja, ik ben je duivelin! Van vlees en bloed!’

Aan het woord is een naamloze Afghaanse vrouw. Ze waakt bij haar man, die in comateuze toestand thuisgebracht werd na een oorlogsopdracht. Ze bidt voor hem, verzorgt hem en praat tegen hem. In het begin gedraagt ze zich schuchter en onzeker, maar omdat haar man nergens op reageert, gaat ze zich sterker voelen en komen jarenlang opgekropte frustraties boven water. Soms gebeurt dit zo heftig dat ze schrik krijgt van haar eigen woorden. De gewonde soldaat wordt haar ‘steen van geduld’. In de Afghaanse traditie is dit een steen die alle leed overneemt van degene die zijn geheimen aan hem prijsgeeft. Op het moment dat de steen zich hiermee volgezogen heeft, knalt hij uit elkaar en is de mens bevrijd van al zijn zorgen.

Een stroom van onthullingen volgt. Als vrouw overleven binnen de strenge religieuze, echtelijke en tribale normen kan vaak enkel met behulp van bedrog en manipulatie.

De Afghaanse auteur Atiq Rahimi werd geboren in Kaboel, ontvluchtte zijn land, vroeg asiel in Frankrijk en werkt daar nu als cineast, documentairemaker en schrijver. In 2008 won hij de Prix Goncourt. Hij schreef steen van geduld in het Frans, een taal waarmee hij zich in alle vrijheid kan uitdrukken, zonder last van inwendige censuur, die hij wel voelt als hij in zijn moedertaal, het Farsi (Perzisch) schrijft. Dat hij als man in de huid kruipt van deze wanhopige vrouw, versterkt de zeggingskracht van het verhaal alleen maar.

‘Steen van geduld’ is een dun, maar rijk boekje, waaruit een knappe theatermonoloog gedistilleerd zou kunnen worden. Het speelt zich immers allemaal af in één kamer en de krachtige, beeldrijke taal wordt nog sterker, op het moment dat de zinnen hardop uitgesproken worden.