Duister dorpsleven

De bronnen spreken elkaar tegen. Andrea Maria Schenkel (1962) zou in Nittendorf wonen, maar mogelijkerwijze ook in Pollenried. Veel maakt het niet uit, het gaat om een klein gehucht in de buurt van de Duitse plaats Regensburg. Een minuscuul dorp waar Schenkel elke dag de sfeer opsnuift die haar deed besluiten haar debuutthriller Blik op het Duister te schrijven. Gebaseerd op de waargebeurde gruwelijke moord op een familie in een afgelegen boerderij. Vlak na verschijning won Blik op het Duister de Deutsche Krimi Preis 2007 en de Friedrich Glauser Preis 2007.
Blik op het Duister is een boek, een roman, een thriller die zich buiten de normale afgekaderde genre-indelingen begeeft. Er is geen duidelijke hoofdpersoon, het point of view wisselt om de paar pagina’s en in plaats van een duidelijke verteller is er als het ware sprake van een onzichtbare cameraploeg die spreekt met talloze dorpsbewoners om hun visie op het geheel te horen. Waar het om gaat weet de lezer in eerste instantie niet. Slechts uit een soort proloog waarin een ik-figuur vertelt dat ze teruggaat naar het dorp waar ze vlak na de oorlog een zomer heeft doorgebracht, een dorp dat nu een moorddorp is geworden, weet je dat er iets heftigs is gebeurd. Hoe, wat, waarom, wie, dat zijn allemaal vragen die nog openstaan.
Het boek is als het ware opgebouwd uit korte fragmenten: een boer die naar zijn schuur schuifelt, een dienstbode die zuchtend haar werk doet, de zuster van de dienstmeid die mijmert over vervelend verleden, een machinereparateur die vergeefs bij de boerderij van de familie Danner aanklopt, een postbode die zijn post niet kwijt kan op de boerderij van de Danners omdat er niemand thuis is, een onderwijzer die terugdenkt aan één van de dochters van de familie Danner. Een meisje in de boerderij dat een vreemd geluid hoort en een schim ziet. Moeder Danner die iets verdachts hoort, de deur uitloopt en dan……
Alle korte scènes waarin terugblikkend de acties van de familie Danner worden weergegeven ademen een enorme dreiging uit. De sfeer is uitermate onheilspellend, de onbekende dood ligt op de loer. De andere korte scènes zijn bijna ooggetuigenverslagen van vele dorpsbewoners die, op hun beurt terugblikkend, al dan niet iets vreemd hebben opgemerkt op de boerderij van de Danners. Tot slot zijn er de scènes waarin de lezer kan meekijken door de ogen van de moordenaar, zonder zijn motieven te kennen.
Het resultaat van deze opmerkelijke verteltrant is dat de lezer een hele dorpsgemeenschap leert kennen, dat langzaamaan duidelijk wordt wat voor gruwel zich heeft afgespeeld op de afgelegen boerderij, welke inktzwarte geheimen de familie verborg en wat voor naargeestige en verwerpelijke dingen er gebeurden in de schoot van de familie.
Andrea Maria Schenkel heeft een heel bijzondere verteltrant gehanteerd. Elke korte scène, steeds geschreven vanuit het standpunt van een ander karakter, heeft een eigen emotionele lading met daarbovenop, als een naderende donkere windhoos, de dreiging van een allesoverheersend kwaad dat iedereen opzuigt. Het maakt van Blik op het Duister een ongewoon schokkende thriller. Origineel, met tal van poëtische beelden en Bijbelverzen.
De spanningsboog is uniek evenals de sfeertekening, waarin het incestueuze karakter van een gesloten dorpsgemeenschap met veel gevoel wordt beschreven. Andrea Maria Schenkel heeft met gebruik van weinig pagina’s (127) een topprestatie geleverd. Blik op het Duister is Kunst en kunstig tegelijk. Een echte parel temidden van veel Kitsch.