De hel krijgt een gezicht

Iedereen kent de beelden van de televisie. Gevangenen met een zak over hun hoofd, hun handen geboeid, knielend in het stof. De hitte is verzengend, de zon brandt op de kooien waarin ze gevangen worden gehouden. Dit is de hel. Dit is Guantanamo Bay, de gevangenis waar vermeende Al Qaida strijders rechteloos wachten op verhoor en marteling. Een stuk moeras, beveiligd als een vesting, op een punt van Cuba. Bevolkt door het leger en tal van geheime diensten met tegenstrijdige belangen die elkaar het leven zuur maken. Over deze gruwelijke hel op aarde gaat het boek De gevangene van Guántanamo, geschreven door de Amerikaanse journalist Dan Fesperman die als correspondent in verschillende oorlogsgebieden heeft gewerkt.

De Arabisch sprekende FBI-agent Revere Falk werkt als ondervrager in Guantanamo Bay. Hij investeert weken in de geduldige ondervraging van een jonge gevangene uit Jemen, die ervan verdacht wordt cruciale informatie over het netwerk van Al-Quaida te beschikken. Net als hij denkt informatie uit de jongen los te krijgen, wordt hij op een andere zaak gezet. Aan hem is de taak te achterhalen hoe het kan dat het lijk van een Amerikaanse soldaat in camouflagepak kon aanspoelen op het Cubaanse gedeelte van het eiland. De spanningen tussen Amerika en Cuba lopen op en de geheime diensten trekken elk hun eigen plan om de crisis te bezweren. Intussen wordt Revere Falk van zijn taak ontheven. Hij krijgt te maken met mensen die zich de fouten uit zijn verleden nog goed herinneren en die hem tot een speelbal van hun corrupte plannen maken. Hij moet vechten voor zijn leven tegen machtige, maar onzichtbare tegenstanders.

De gevangene van Guántanamo geeft een helder inzicht in het leven in en rond de beruchte gevangenis, de onmetelijke eentonigheid, de paranoia, de gedachtemanipulatie en de diverse manieren waarop de rechteloze gevangenen worden verhoord. Guantanamo is een broeinest van intriges waar alle geheime diensten van Amerika elkaar voor de voeten lopen. Niemand weet waar de ander mee bezig is. Men bevecht elkaar met de smerigste methoden en de gevangenen zitten ingeklemd tussen al deze partijen met hun verschillende verhoortactieken.

De gevangene van Quántanamo is een bijzonder intrigerend boek omdat het gaat over een wereld waar wij veel over vermoeden, maar niets van weten. De lezer krijgt veel informatie over de verschillende diensten, over de verhoren, het aantal zelfmoorden, de sfeer van wantrouwen, de onvrijheid van de medewerkers (iedereen worden afgeluisterd) en de onderlinge tegenwerking. Maar daarnaast geeft het een goed beeld van een land in oorlog dat het individu volledig vermaalt en platwalst. Romance mag bloeien maar maakt geen kans, menselijkheid is mooi, maar wordt de kop ingedrukt. Eigen initiatief wordt bestraft. De sfeer van beklemmende onmacht daar waar Big Brother ziet en heerst is haast tastbaar.

Dan Fesperman heeft een actuele thriller geschreven in de trant van grootmeester Le Carré. Een indrukwekkend en origineel boek. Een duivelse mengeling van politiek, spionage en psychologie. Huiveringwekkend, meeslepend. Een topper.