Waardevol en krachtig prentenboek

Een meisje en haar vader fietsen over de dijk. Ze stoppen, hij neemt afscheid en roeit weg in een bootje. Zij wacht vergeefs op zijn terugkeer, komt telkens weer kijken of hij is teruggekomen, zelfs als ze ouder wordt en uiteindelijk zelf oud is. Wanneer ze stokoud is, is het water achter de dijk een polder geworden en gaat ze zelf het gras op, op zoek naar haar vader.  

Deze heruitgave van Vader en dochter in een iets grotere versie van het prentenboek uit 2002 is een mooie gelegenheid om de tekenfilm uit 2000, die aan de oorsprong ervan ligt, nog eens op YouTube te bekijken. Een film die iedere Nederlander gezien zou moeten hebben, want in 2001 won het melancholische, woordloze meesterwerkje van animator Michael Dudok de Wit de Oscar voor de beste korte animatiefilm. (Later publiceerde hij als illustrator nog prentenboeken rond het jongetje Oscar en zijn wolkje Wol.) Bij de samenstelling van het Canon van de Nederlandse Film in 2007, die in 16 films en documentaires een overzicht moest geven van de oude en veelzijdige Nederlandse filmgeschiedenis, is Vader en dochter opgenomen als de enige tekenfilm en tevens de jongste film.  

Op dat Canon kwam behoorlijk wat kritiek: het bevat bijvoorbeeld wél de comedy Flodder, maar niet het oorlogsdrama Soldaat van Oranje, nochtans een jaar tevoren nog uitgeroepen tot beste Nederlandse film ooit. Maar op de keuze voor Vader en dochter kwamen geen bemerkingen. Het tere kleinood is dan ook een pareltje van animatiekunst: knap gemaakt, stemmig en ontroerend. Een kort verhaal (van 8 minuten) dat nóg korter is in de vorm van het prentenboek en dat doet stilstaan bij de gang van het leven. Dat gaat over ouder worden en loslaten, over de kring van het leven en herinnering.  

Het prentenboek bestaat uit ‘stills’ van de film: sobere, sfeervolle tekeningen in monochrome, veelal bruine tinten. In tegenstelling tot de animatiefilm zijn deze beelden wel voorzien van korte begeleidende teksten om de continuïteit tussen de beelden te verzekeren. De fijne finesse van de film gaat een beetje verloren in de onbeweeglijkheid van het boek, bijvoorbeeld hoe de fiets van het oude vrouwtje omvalt en hoe zij in haar herinnering weer zichtbaar jonger wordt. Maar ook los van de film is het prentenboek goed leesbaar en waardevol op zich: het boek draagt dezelfde kracht in zich. Het neemt in de keuze van de platen (bijvoorbeeld de maan boven de bomen of een wolkje in de lucht) ook de nodige rustpunten, zoals de trage film dat doet. De begeleidende muziek moet je er zelf maar bij denken. En dit najaar mogen we ons verheugen op de eerste lange animatiefilm van Dudok de Wit, De rode schildpad.