Braaf binnen de lijntjes

Rodham van Curtis Sittenfeld is een roman met potentie. Wie is immers niet benieuwd naar hoe de verkiezingscampagne van Hillary Clinton in 2016 verlopen zou zijn zonder de bagage van Bill? Kortom: wat zou er gebeurd zijn als ze Hillary Rodham gebleven was. Dat is toch een fantastisch ‘what if’ scenario?!

“Als ik zijn vriendin niet meer was, en nooit zijn vrouw zou zijn, was ik niet verantwoordelijk voor zijn gedrag, op geen enkele manier.”

Van een roman over een vrouwelijke politica geschreven door een vrouwelijke auteur zou je wellicht een ongenuanceerd, feministisch jubelboek verwachten, maar niet is minder waar. Sittenfeld illustreert hoeveel seksisme Hillary moet trotseren, maar schuwt het tegelijkertijd niet om de minder mooie kanten van Hillary’s persoonlijkheid bloot te leggen. Vooral de invloed van de constante aandacht/kritiek van de media en de Amerikaanse politiek – waarin het bij de verkiezingen meer draait om de persoonlijkheidscult dan om beleid – hebben hun weerslag op Hillary. Ze is een intelligente, ambitieuze vrouw wiens gedrag naarmate ze de politieke arena betreedt steeds berekender wordt – om maar te scoren - omdat haar authenticiteit en spontaniteit in het begin een paar keer genadeloos worden afgestraft. Dat is realistisch weergegeven: dat je jezelf verliest om je met alles rekening moet houden en iedereen tevreden moet proberen te houden.

Waar de auteur echter behoorlijk wat steken laat vallen, is het gevoelsleven van Hillary. Bij een verhaal geschreven in de eerste persoon, zou je verwachten dat de ik-persoon goed uit de verf komt. Sittenfeld lijkt af en toe niet in te willen, kunnen of durven vullen hoe Hillary reageert of welke emoties er door haar heen gaan. Hoe ouder en actiever Hillary in de politiek wordt; hoe minder Sittenfeld erin slaagt tot haar essentie door te dringen. Alsof de auteur er vooral veel politiek, politieke figuren en politieke ontwikkelingen - die soms enigszins parallel lopen met de werkelijkheid - in wil stoppen en vergeet om Hillary's privé en innerlijke leven uit te diepen. De trein naar de verkiezingen dendert maar door terwijl Sittenfeld zelden stil blijft staan bij hoe Hillary zich bij dat alles voelt. Of, als de auteur daar toch aandacht aan besteedt, dan is het nogal vaag en niet zo overtuigend. In combinatie met de zakelijke schrijfstijl die in grote gedeeltes van het boek overheerst, zorgt dit ervoor dat het boek soms meer richting (fictieve) biografie dan roman neigt.

Ook bij het plot laat de auteur kansen liggen. Vanaf het moment dat Hillary besluit Bill te verlaten, had letterlijk álles kunnen gebeuren. Ze had bij wijze van spreken ontvoerd kunnen worden door aliens, aangezien Sittenfeld de werkelijke geschiedenis heeft losgelaten. Maar nee, Hillary besluit de politiek in te gaan en een aantal keer een gooi te doen naar het presidentschap, net als in het echt. En dan neemt ze het ook nog eens op tegen een Trump-light tegenstander. Er komt eigenlijk niet zoveel fantasie te pas aan deze alternatieve geschiedenis. Sittenfeld had wat meer risico’s mogen nemen; in plaats daarvan kleurt ze braaf binnen de lijntjes.

Rodham is een vlot geschreven, onderhoudende roman, die helaas zijn potentie niet ten volste benut. Het belangrijkste personage blijft een beetje een mysterie voor de lezer en met het ‘what if’ concept wordt precies gedaan wat je van tevoren zou verwachten. Een prima boek waar meer in had gezeten.