Schuld: geen ontspannend, maar wel een goed boek

Schuld is een verzameling van diverse verhaallijnen, die het onderwerp schuld gemeen hebben en later samenkomen. Zo heb je Zingende Ron: een zanger die eigenlijk helemaal niet goed kan zingen, een man die zich op allerlei manieren in schulden werkt, terwijl hij zoveel mogelijk vrouwen probeert te redden. Zijn moeder heeft hij niet kunnen redden: voor hem een zware emotionele schuld, want vrouwen zijn er om gered te worden. Zijn zestienjarige zoon Kevin probeert juist bevestiging te vinden voor het feit dat vrouwen slecht zijn. Op gestolen laptops, die hij opschoont voor een kleine illegale handel, vindt hij bewijs dat er naast zijn moeder nog vele andere “slechte vrouwen” zijn. Deze vrouwen chanteert hij; zij hebben een schuld bij hem.

De kaft is erg goed bij het verhaal ontworpen. Het onderwerp wordt duidelijk en het geeft ook al een voorproefje van de mysterieuze sfeer waarin het boek geschreven is. Waarom is het woord schuld vier keer doorgestreept? Zijn dat misschien afgeloste schulden? En waarom is de onderste schuld niet doorgestreept?

Het boek begint met een pakkende zin, die al meteen veel vragen oproept:
“Mijn broer had nog gezongen op de avond dat hij iemand doodsloeg.”
Wie sloeg hij dan dood? En waarom?

In het boek zitten veel terugkomende elementen. Iets verder in het verhaal wordt bijvoorbeeld het terugkerende element van de keuken geïntroduceerd. Hier zijn in het begin veel onduidelijkheden over, maar later wordt duidelijk waarom die keuken zo belangrijk is en komen verschillende verhalen samen bij de keuken. Met deze motieven creëert Walter van den Berg een mysterieuze spanning, die hij het hele boek weet vast te houden.

In het begin van het boek zijn er nog veel onduidelijkheden: je leert de personages kennen, maar je hebt eigenlijk niet genoeg voorkennis om alles te begrijpen. Dit zorgt voor een hoog spanningsniveau. Later zakt die spanning weg en wordt het allemaal langdradig. Hier krijg je niet veel nieuwe informatie, maar blijf je steken in het verhaal. Aan het eind van het boek komen de verschillende verhalen samen en wordt er veel duidelijk voor de lezer. Veel vragen worden beantwoord. Dit zorgt weer voor een hoog spanningsniveau. Het middenstuk had de schrijver beter in een korter stuk kunnen behandelen. Dat was beter geweest voor de spanningsboog.

Van den Berg maakt geen gebruik van mooie, kunstige zinnen in dit boek. Hij gebruikt vooral korte zinnetjes en een grof taalgebruik. De auteur gebruikt veel straattaal. In de context van dit verhaal is dat wel toepasselijk. Toch mis je soms een mooie, lange zin met een goed voorbeeld of een beeldende metafoor. Ook heeft de auteur geen aanhalingstekens gebruikt. Hierdoor is het vaak erg lastig om een gesprek tussen twee mensen te volgen. Het is soms niet duidelijk of iets gedacht of gezegd wordt en het is ook niet duidelijk wie er dan iets denkt of zegt. Hier een voorbeeld:

“Kevin wiste de voicemail. Jezus, zei hij zacht, heb nou even geduld, lul. Hij legde zijn telefoon op de vloer. Mo, zei hij.
Wat? Mo hielt zijn ogen gesloten.
Waarom ben je niet bij je moeder?
Omdat ik er geen zin in heb.
Straks ligt ze te stikken in haar eigen kots of zo.
Ja, precies.
Niet huilen als je ‘r zo vindt, hoor.
Ik heb het recht om ‘r te laten stikken in haar kots
en ik heb het recht om te huilen als ik ‘r zo vind.”

Doordat er in dit boeken verschillende verhaallijnen zitten, zijn er ook veel belangrijke personages. Het verhaal wordt niet in chronologische volgorde verteld en het perspectief wisselt vaak. Je moet er dus goed bij blijven, anders mis je het overzicht. Schuld is zeker niet een ontspannend boek, je moet ook zelf goed nadenken. De personages zijn allemaal opzichzelfstaande individuen: elk personage heeft zijn eigen interessante verhaal. Deze verschillende verhalen worden niet meteen duidelijk, maar worden uiteindelijk wel uitgebreid verteld. Hierdoor kun je je in elk personage inleven en ook met veel personages meeleven. Doordat de verhalen niet meteen helemaal aan je worden voorgeschoteld, vorm je een oordeel over de personages dat veel verandert in de loop van het verhaal. Hierdoor voel je je als lezer zeer betrokken bij het verhaal. Dit heeft Walter van den Berg zeer knap gedaan.

Schuld is een goed boek. Het is niet met super mooie taal geschreven, maar het heeft een fascinerend verhaal met zeer interessante personages. Als je een goede roman wilt lezen, waarbij ook wat denkwerk nodig is, is Schuld echt een aanrader.