Hoe moet je zijn - Sheila Heti

Uitgesproken positieve reacties stonden er op de omslag van deze sprinter en daarom aarzelde ik geen moment en leende het boek. De grote verwachtingen waren in ieder geval gewekt. Daarbij had ik het idee jaren onder een steen te moeten hebben geleefd, aangezien het boek door de New York Times was uitgeroepen tot één van de beste boeken van 2012.

Plot en schrijfstijl

De hoofdpersoon in het boek ‘Hoe moet je zijn?’ is een recent gescheiden twintiger die in Toronto leeft. Sheila is toneelschrijfster, maar heeft ernstige moeite om een schrijfopdracht af te ronden voor een feministisch toneelgezelschap. Dat komt voornamelijk omdat ze wil dat het stuk perfect is, een kunstwerk dat de wereld zal veranderen. Sheila is constant op zoek naar hoe ze moet zijn en probeert dit van andere mensen af te kijken. Haar vrienden zijn tevens kunstenaars en hebben gesprekken over de waarde van kunst en de twijfel aan hun eigen talenten. Naast haar vriendenclub houdt ze er ook een oppervlakkige seksrelatie met een man op na.

De schrijfster heeft gekozen voor een eclectische schrijfstijl: het varieert van gewone tekst tot letterlijk opgeschreven dialogen en mailwisselingen. Bijzonder aan het boek is dat de hoofdpersoon evenals de andere figuren zijn gebaseerd op de schrijfster zelf en haar vriendenkring.

Lachspiegel

Het is een boek dat poogt een spiegel voor te houden aan de huidige generatie van twintigers en dertigers. Sheila betrekt alles op zichzelf, heeft geen enkel doorzettingsvermogen, geen discipline, en vervalt vaak in pretentieus geleuter en gefilosofeer. Het is lastig om sympathie op te brengen voor Sheila of met haar mee te leven. Ze is iemand zonder ziel (zoals ze in een van haar zelfanalytische buien constateert) wat mogelijk een verklaring vormt. Maar waarom irriteert het boek toch zo? Is het slecht geschreven of komt het omdat Sheila een confrontatie is met mezelf? Ik kan me als 28-jarige namelijk deels in haar herkennen, want maak ook onderdeel uit van een generatie die denkt dat iedereen op ze zit te wachten, die er grote behoefte aan hebben iets te bereiken in het leven en zeer zelfbewust zijn als het gaat over hoe ze op anderen (willen) overkomen. Maar toch is het lastig me volledig te identificeren met de hoofdpersoon. Het boek is juist vervreemdend en zo blijft het eerder een lachspiegel die de schrijfster ons voorhoudt.

De kracht van het boek

Zou dat laatste dan toch juist de kracht zijn van het boek? De schrijfster heeft me tenslotte weten te raken, want ik heb me geërgerd. Een zoektocht op internet wijst uit dat ik daarin niet de enige ben. Door het beeld van de 20/30-generatie enigszins op te blazen komt de pijnlijke boodschap wél over. Zelfs de schrijfstijl laat zien hoe de schrijfster bezig is om vooral een boek te schrijven dat anders is dan alle andere boeken. En daarmee komen we weer uit bij de kenmerkende drang naar ‘authentiek zijn’ dat de schrijfster met haar generatiegenoten deelt. Een favoriet boek zal het echter nog steeds niet van me worden.