Wie er breekt

In ‘Wie er breekt’ wordt ons het verhaal verteld over Pauline Hansen. Zittend op het strand tijdens haar vakantie besluit ze haar echtgenoot en kind achter te laten. Ze heeft niet veel en probeert te liften richting een ander stadje. Uiteindelijk komt ze terecht in Belleville, Delaware. Om een onderkomen te hebben en haar overnachtingen in een motel te kunnen blijven betalen, werkt ze in een bar. Hier ontmoet ze Adam. Traag en geleidelijk aan krijgen deze twee personages gevoelens voor elkaar, maar het lijkt moeilijk om eerlijk te zijn tegen elkaar. “Polly en Adam kunnen niet met elkaar en niet zonder elkaar. Wie zal als eerste breken?”, zegt Laura Lippman (2018, p.3). ‘Wie er breekt’ werd vrij vertaald, de oorspronkelijke naam luidde ‘Sunburn’, want het zijn ‘die zonverbrande schouders die het ‘m doen’. De 59-jarige schrijfster werd geboren in Atlanta. Tijdens haar fulltime job in journalistiek als reporter, schreef ze verhalen. In 1997 was het tijd voor haar eerste publicatie, een “novel”. Uiteindelijk besloot Lippman om haar leven in de journalistiek te eindigen in 2001. Haar werk kreeg doorheen haar loopbaan veel admiratie en dit kon niet ongezien blijven. Ze won onder andere de Edgar, de Anthony en de Barry awards.

Het verhaal situeert zich in 1995. Op de eerste pagina wordt ons meteen een datum aangereikt, om ons optimaal in te kunnen leven. We hebben meteen ook te maken met een personele verteller. Er wordt in dit hoofdstuk één persoon gevolgd, in dit geval krijgt Adam de eer. Toch volgen we in grote lijnen van het boek het verhaal van Pauline. Op de eerste pagina’s kunnen we de ontmoeting van deze twee toekomstige geliefden volgen. Wanneer we naar hoofdstuk 17 springen krijgen we inderdaad het verhaal van Polly te horen. Het wordt telkens geschreven hoe zij kijkt en denkt over dingen. Vaak is het zo dat je jezelf goed kan identificeren met dit personage, het is alsof je in haar hoofd kan kijken. Nu ik terug door het boek blader zie ik dat het grootste deel van het schrijfwerk gesprekken zijn tussen de verschillende personages die aan bod komen.

Het lijkt alsof het boek geschreven wordt met morele kunst. Het lijkt alsof de thematiek ons iets probeert bij te leren, je leest hoe Pauline worstelt met bepaalde gevoelens. Ze probeert goed te doen maar door haar verleden is het niet altijd makkelijk. Mishandeling is een deel van dit boek, daar kunnen we niet om heen. De daden van Polly zijn misschien moeilijk te rechtvaardigen, maar sympathie ligt toch niet ver weg. Er wordt een soort gevoel opgewekt, waardoor je je schuldig voelt voor deze jonge vrouw. De mishandeling heeft haar gevormd tot een geduldige vrouw, iemand die weet wanneer ze moet spreken. Toch is het niet altijd even makkelijk om dit boek te lezen, het lijkt wel of ze tegendraads denkt als de lezer. Ze wilt niet praten tegen Adam over haar gevoelens, terwijl je als lezer goed weet wat er in haar hoofd omgaat. Het is ook moeilijk om eerlijk te zijn, je kan natuurlijk niet ontkennen dat Pauline drie vierde van het boek liegt tegen elke persoon die ze tegenkomt. Het is niet juist, dat weet de lezer ook. Het is wat enerverend, maar toch moet ik zeggen dat dit het enige is wat het boek spannend maakt. De verhaallijn bereikt geen hoogtes of dieptes; het is als het ware heel vlak. Pas in hoofdstuk 43 voelde ik mijn hart even bonzen in mijn keel. Pauline Hansen/Polly was nergens te bespeuren, wel voor twee lange hoofdstukken. In hoofdstuk 45 kun je de spanning bijna door je aderen voelen stromen. Het is alsof Lippman toewerkt tot dit punt, waarbij ze een pistool kan laten meespelen. Toch, acht pagina’s uit de 283 die er zich in het boek bevinden, dat maakt het boek eerder saai.

Doorheen het boek krijg je te maken met flashbacks, die de gevoelens van Pauline kunnen verduidelijken. Het is eerder niet zo dat ik deze flashbacks telkens nodig had om het in grote lijnen te kunnen volgen. Ik wil hier niet benadrukken dat er een overdaad is, maar toch kan je er niet echt omheen. Volgens mij heeft Lippman dit boek ook niet zomaar geschreven. Het is toch wel taboedoorbrekend als je het mij vraagt. Een vrouw die mishandeld wordt, door wel twee echtgenotes, probeert een nieuw leven op poten te zetten, maar draagt duidelijk de psychische gevolgen hier nog van mee. Ze is stil, vertelt niet graag over zichzelf en laat leugens makkelijker over haar tong rollen dan de waarheid.

Lippman blijkt voor velen een ervaren schrijfster te zijn. Met dat in het achterhoofd, probeer ik nog neutraal naar het boek te kijken. Ik vind het niet het beste werk dat ik ooit heb gelezen. Het is met momenten moeilijk om te volgen in de gedachtegang van een personage, maar je voelt dat haar woorden makkelijk over de pagina’s vloeien. De verhaallijn zou zeer interessant gemaakt kunnen worden, maar door een bepaalde overdaad aan informatie lijkt dit penibel te zijn. De relatie tussen Adam en Pauline komt wel mooi tot stand. Het is een relatie van geven en nemen, waarin ze beiden iets te weinig geven. Ik zou ‘Wie er breekt’ niet bepaald bij een thriller zetten, buiten die acht pagina’s die uiteindelijk tot mijn langverwachte gedachten wel kwamen. Het is alsof Lippman de personages een psychologisch spelletje laat spelen, waarin je als lezer meegezogen wordt.