Het boek met alle antwoorden

Sommige boeken zijn te groots om te beoordelen. We schrijven geen recensie over de Bijbel of over de Koran. Waarom dan wel over de Bhagavad Gita? Wie ben ik als Westerse vrouw om te oordelen over een eeuwenoud werk uit een cultuur die niet de mijne is? Over de inhoud kan ik het dan ook niet hebben, maar daar wíl ik het wel over hebben. Want de inhoud is waar het om gaat. Lees mijn woorden als ervaring, niet als waarheid. Vorm je eigen kennis, lees de Bhagavad Gita.

De Bhagavad Gita is het zesde deel van de Mahabharata en vertelt over de vedische prins Arjuna, die aan de vooravond van een grote veldslag zijn leven overweegt. Hij vraagt advies aan Krishna, die God vertegenwoordigd. In de Bhagavad Gita lezen we de dialoog tussen Arjuna en Krishna. De aanleiding van het gesprek is een veldslag, die symbool staat voor de strijd van het leven.

De vernieuwde uitgave van Uitgeverij AnkhHermes (2023) heeft een prachtige kaft gekregen. Ook het binnenwerk is goed verzorgd met een duidelijk lettertype, veel witregels en regelnummering zoals we dat ook kennen in de Bijbel. Dit maakt het gemakkelijk om een frase terug te vinden of te vergelijken met dezelfde frase in een andere vertaling. Verder zijn er voetnoten die achterin het boek terug te vinden zijn. Dit bemoeilijkt het lezen, terwijl het als ondersteuning had moeten dienen. Ik had de toelichting bij de begrippen liever op dezelfde pagina gezien.

Ik heb verschillende vertalingen van dit vedische geschrift onder ogen gehad en er is nogal verschil. Sommige zijn verhalend, andere puntsgewijs, zoals deze versie van C. Keus. De twijfels en overwegingen van Arjuna komen in deze versie dan ook minder tot uiting dan in andere vertalingen. Het is eerder een opsomming van wijsheden. Hoewel de verhalende manier van vertellen mij erg aanspreekt, lukt het mij met deze opzet goed om bij de kern van de antwoorden te blijven.

De taal doet ietwat archaïsch aan. Ik vind het dan ook niet gemakkelijk lezen en besluit de tekst hardop te lezen. Door de woorden te laten klinken komen ze beter binnen en kan ik de betekenis bijna proeven. De wijsheid in de Bhagavad Gita resoneert. Echter, je zult wel enige kennis van de vedische levensvisie moeten hebben wil je kunnen doorgronden wat er bedoeld wordt. De Bhagavad Gita is dan ook een boek dat je beter met een leraar of studiegroep kunt lezen. Erover praten geeft nieuwe inzichten.

Het lied van God
De hoofdstukken zijn ingedeeld in de achttien vormen van yoga. Misschien denk je bij yoga aan de lichamelijke oefeningen op een mat. Yoga betekend balans, en dat is voor je geest minstens zo belangrijk als voor je lichaam. De achttien yoga’s, waaronder de yoga van handeling, de yoga van wijsheid en kennis en de yoga van toewijding, helpen inzicht te krijgen in je geest. Arjuna stelt vragen aan Krishna, aan God. Universele vragen die in alle tijden, bij alle mensen, relevant zijn.
Arjuna vraagt in hoofdstuk 2 vers 54: “Wat is het kenmerk van hem die stabiel van denken is, standvastig in contemplatie (samadhi), o Keshava? Wat zegt zo’n wijze; hoe is zijn doen en laten; hoe is zijn handel en wandel?”
Als ik deze vraag ontleed, kom ik bij mijn verlangen om een rustig en stabiel mens te zijn. Hoe kan luisteren zonder te oordelen?
Een van de frases van het antwoord luidt: “(56) Hij van wie het denken vrij is van onrust en bezorgdheid in leed en smart, onberoerd in vreugde en genot; hij die vrij is van drift, vrees en toorn, hij wordt een wijze (muni), stabiel van denken, genoemd.”
De antwoorden laten me weten hoe gehechtheid en begeerte me afleidt van mijn ware Zijn.

Ik raad iedereen die geïnteresseerd is zeker aan de Bhagavad Gita te lezen, op het moment dat het meesterwerk zich aandient in jouw leven. Het zijn geen gemakkelijke teksten om te doorgronden, maar ze zullen duidelijk zijn wanneer je het nodig hebt. Zoek iemand of een groepje mensen waarmee je kunt praten over de Gita, want dit is geen eenvoudig boek. Het gaat dan ook over het leven in zijn totale vorm, en daar zijn we nooit over uitgeleerd.