Onvoorwaardelijke liefde en afscheid nemen

Het debuut van de bekende journaliste en presentatrice Clairy Polak.

Een prachtig en aangrijpend (autobiografisch) boek over het echtpaar Judith (60) en Leo (73).

Al bijna 30 jaar samen, kindervrij, en een buitengewoon gelukkig leven leidend in Amsterdam. Genieten van alle geneugten des levens, een prettig huis in de binnenstad, een kleine maar dierbare en trouwe vriendenkring, culinaire uitstapjes, theater-, museum- en concertbezoek en heerlijke vakanties.

Totdat Leo ziek wordt; alzheimer. Zijn vader, zussen en broer waren hem voor, allemaal slachtoffer van deze erfelijke variant en diep in zijn hart weet Leo dat ook hij aan de beurt zal komen.

Leo weet zijn ziekte in het begin aardig te verbloemen maar langzamerhand wordt de ernst van de situatie voor beiden duidelijk. Zodra bepaalde handelingen te gevaarlijk worden, bijvoorbeeld autorijden, neemt Judith de regie in handen en verbiedt ze Leo om nog langer te rijden.

De eerste jaren blijft Judith zo veel mogelijk thuis, gaat veel minder werken en verzorgt zij haar man zo goed en kwaad als dat gaat. Dat betekent totale opoffering want Leo kan niet meer alleen thuisblijven, moet continu in de gaten worden gehouden en bezig gehouden worden. Zij heeft Leo beloofd dat ze hem tot het einde zelf zal verzorgen maar dit blijkt niet haalbaar en dus verhuist Leo naar een verpleeghuis. Maar wél een verpleeghuis door Judith met veel zorgvuldigheid uitgezocht en waar zij volledig achter staat; met veel bewegingsruimte voor de bewoners en optimale aandacht en begeleiding voor de patiënten. Leo wordt steeds meer gegijzeld door zijn ziekte, hij herkent Judith niet meer, kan niet meer praten, niet meer voor zichzelf zorgen en leeft steeds meer in een wereld die voor Judith niet bereikbaar is.

Judith kampt met een enorm schuldgevoel. “Had ik hem niet langer thuis kunnen verzorgen? Gaat hij in het verpleeghuis juist niet harder achteruit?” En zeker als Leo een helder moment heeft als zij hem komt bezoeken en haar met haar naam begroet terwijl zijn gezicht oplicht of als hij haar verwelkomt met ‘Schat, wat heerlijk dat je er bent’. Schuld en twijfel in haar hart maar in haar hoofd wetende dat dit de enig juiste beslissing is geweest. De onmacht die Judith zo overduidelijk voelt, grijpt ook de lezer naar de keel.

“Voor het eerst verloor ze iemand van wie ze zielsveel hield al tijdens zijn leven.”

Judith moet proberen haar leven opnieuw in te richten. Geen gemakkelijke opgave omdat ze niet aan rouwen toekomt, je kunt geen afstand nemen van een geliefde die nog leeft maar met wie je geen contact kunt maken. Voor wie heeft zij nog betekenis? Maar ze geeft niet op. Ze gaat er alleen op uit, gaat weer wat vaker werken, een weekendje weg met vrienden en uiteindelijk ook een vakantie naar het door hen beiden zo geliefde Zwitserland.

Het is een zeer aangrijpend en ontroerend verhaal maar het wordt nergens klef of over-sentimenteel. Wat doet Alzheimer met je, zowel vanuit de patiënt als vanuit de partner geschreven. Je leeft intens met beiden mee en weet al dat zij niet lang en gelukkig zullen leven tot de dood hen scheidt. Een boek over intense liefde, over loslaten en overleven. Ik heb veel respect voor Judith; hoe zij met de situatie omgaat, wat een sterke vrouw!

De eerste verjaardag van Leo sinds hun samenzijn heeft Judith hem een boek met gedichten van Bloem cadeau gegeven. De laatste regel van het gedicht ‘Herinnering’ werd regelmatig door Leo geciteerd: ‘Voorbij, voorbij, o en voorgoed voorbij!’.