Een duister geheim in schitterend proza

De Oostenrijkse schrijver Eva Menasse brengt met dit relaas een duister verhaal uit de Tweede Wereldoorlog onder onze aandacht.
Het boek speelt eind 1989, ten tijde van de val van het communisme in Oost-Europa. In het fictieve dorp Dunkelblum zwijgt iedereen over iets dat is gebeurd aan het eind van de Tweede Wereldoorlog, waar we geleidelijk aan meer over te weten komen, zonder dat met zoveel woorden deze gebeurtenis wordt beschreven. Deze komt in heel veel herinneringen toch wel naar boven.
Interessanter (als dit het goede woord is) dan de beschrijving van deze gebeurtenis is de doorwerking daarvan op het leven in het dorp en de onderlinge verhoudingen. De aanstichters van de moordpartij lijken allemaal te zijn verdwenen of gestorven, maar de andere daders leven nog steeds in het dorp. Zij proberen hun eigen rol te bagatelliseren, te ontkennen of zelfs te vergeten. Tussen de regels door blijkt dat velen ook van de gebeurtenissen in de oorlog hebben geprofiteerd en daar nog steeds op teren. Ook blijken de ideeën uit die tijd nog levend bij een aantal van hen. Racisme en vreemdelingenhaat of alleen maar angst voor vreemdelingen tieren nog welig. Dit blijkt onder andere uit de houding ten opzichte van vluchtelingen uit het voormalige Oostblok.
Het plaatselijke hotel, het centrale punt in de vertelling, was oorspronkelijk van Joodse eigenaars, maar dit is in feite vlak voor de oorlog onderhands ingenomen door één van de employees, die inmiddels al vijftig jaar “op de zaak past”. Een in het begin wat mysterieuze bezoeker die zich inschrijft in dit hotel blijkt soortgelijke gebeurtenissen in naburige dorpen aan het licht te hebben gebracht. Uiteindelijk blijkt hij uit Dunkelblum afkomstig te zijn. Samen met een jonge inwoonster van het dorp, die in eerste instantie alleen maar “gewoon” de geschiedenis van het dorp wil beschrijven, brengt hij de waarheid aan het licht en confronteert hij de dorpsbewoners hiermee. Hierdoor komen ook onderlinge conflicten en oud zeer naar boven.
De schrijfstijl grijpt de lezer direct, zonder dat het “zwaar” wordt. Hieraan dragen ook de vele ironische opmerkingen of soms humoristische beschrijvingen van bewoners of kleine voorvallen bij. Des te meer prangend is het om te beseffen dat er aan het verhaal ware -en helaas niet zeldzame- gebeurtenissen ten grondslag liggen.
Het verhaal is geënt op een massamoord in het grensplaatsje Rechnitz, waar op 24 maart 1945 tweehonderd Joodse dwangarbeiders door gasten bij een feest bij de plaatselijke barones werden doodgeschoten.
De schrijfster vertelt het verhaal in prachtige zinnen, die het boek tot een plezier maken om te lezen.
Al met al is dit een boek dat een plaats verdient in de boekenkast van iedereen die iets van de recente geschiedenis wil weten.