Een vlotte vertelling en inderdaad vaak heel ongemakkelijk

Elly Biesters vertelt in ‘Ongemakkelijke mensen’ het verhaal van een familie in Heerewaarden, midden jaren ‘70. De pater familias is een onbehouwen opa die vrij lomp door alles heen stormt. Hij is een gewezen riviervisser die totaal geen oog heeft voor de noden van zijn vrouw, in wie hij niets anders ziet dan een huisslavin. Hij heeft drie zoons van wie slechts één gehuwd en het huis uitgegaan is. Een van de nog thuiswonende zoons is wat gevoeliger van karakter, de andere is een bruut, zoals de opa. Ook het gezin van de derde zoon woont kortbij zodat de familie voortdurend op elkanders lip zit. De belevenissen van de familie worden door een kleindochter beschreven, anekdotisch, in korte hoofdstukken. Daarbij maakt ze voor de conversaties gebruik van het plaatselijke dialect dat vooral door de oudere mensen gebruikt wordt. Zij probeert zich samen met haar jongere zus te handhaven in deze familie.

De familie is er een van zogenaamd ongemakkelijke mensen, en dat zorgt ook voor heel wat ongemakkelijke situaties. Vele van deze situaties worden veroorzaakt door de opa, die totaal geen oog heeft voor zijn medemensen en hen steevast opzadelt met verhalen over het krimp slaan van zalm en altijd weer probeert hen een ‘suikeren bol’ aan te bieden. Dit levert grappige scenes op die, mede door de manier waarop ze worden verteld, vaak een glimlach op het gezicht van de lezer zullen toveren. Toch voelt het ook wat wrang aan, want lachen om een situatie die in wezen schrijnend is, is niet iets wat de meeste mensen onbeschroomd doen. In die zin slaat de titel ook wat op de lezer, die zich al snel wat ongemakkelijk gaat voelen.

Wie de jaren ‘70 van de vorige eeuw bewust en op het platteland heeft meegemaakt, zal al snel heel dingen gaan herkennen. Opa en oma die nog een buitentoilet hebben, het slachten van dieren, Calimero op tv, Wycams Borstbollen en ‘Ich bin wie du’ zijn slechts enkele voorbeelden van de nostalgie die voorbijkomt. Maar ook het gebruik van dialect is dat. De mensen praten in het boek met elkaar zoals de mensen dat toen in werkelijkheid ook deden. Het dialect is vrij toegankelijk gehouden. Wie het zelf niet machtig is, of een heel ander dialect spreekt, zal toch weinig moeite hebben om alles te begrijpen. En het moet gezegd: zonder dialect was het boek niet half zo grappig geweest.

Voor Elly Biesters is ‘Ongemakkelijke mensen’ haar debuut als romanschrijfster. De personages zijn fictief maar het boek is wel gebaseerd op Biesters’ eigen jeugd. Het is een goed geslaagde weergave van hoe het leven was, ruim veertig jaar geleden, geschreven met een vlotte pen, die menig lezer zal bekoren.