Duistere erfenis ontrafeld door de roep om kleur te bekennen en de waarheid over jezelf te openbaren

Deze recensie werd eerder gepubliceerd op mijn blog GraagGelezen.

Met haar debuutroman 'Kleurhonger' levert Rachel de Meijer een indringend en gelaagd verhaal af over de hardnekkige greep van een beladen familiegeschiedenis. Dit is een duistere psychologische roman die de lezer meeneemt op een pijnlijke, maar noodzakelijke, zoektocht naar waarheid en verwerking, geworteld in de collaboratie tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Het centrale thema van 'Kleurhonger' is het psychisch letsel bij iemand, dat is veroorzaakt door een schokkende gebeurtenis die iemand in een vorige generatie heeft meegemaakt. De Meijer weeft de levens van drie vrouwen – grootmoeder Pien, dochter Eva, en de mysterieuze Sterre – knap door elkaar om de verwoestende erfenis van het NSB-verleden te tonen.

De jonge Pien groeit op in een NSB-gezin in Zeeuws-Vlaanderen. Haar relatie met een hooggeplaatste Duitse officier, Martin Strahl, tekent haar leven onherroepelijk. De schaamte, het zwijgen en de opgekropte pijn die hieruit voortkomen, sijpelen door in het leven van haar dochter Eva. Eva worstelt met haar eigen onvermogen om voluit te leven, onbewust belast door de trauma’s van haar moeder.
Wanneer de onbekende Sterre in Eva’s leven verschijnt, wordt een deksel van een diepe wond gelicht. Eva wordt tegen wil en dank gedwongen om de waarheid over haar ouders en grootouders onder ogen te zien.

“Moeder was ook lid van de partij. Ze had een hekel aan chaos en nu de Duitsers de baas waren was het maar beter het nieuwe regime te omarmen, vond ze. En daarbij, die Duitsers stonden bekend als nette mensen, dat kon je van veel Nederlanders niet zeggen, benadrukte ze keer op keer, alsof ze daarmee bezwoer dat ze de juiste keuze gemaakt hadden.”

De Meijer's schrijfstijl, geoefend aan de Schrijversvakschool, is toegankelijk en meeslepend. Het verhaal leest als een trein en verveelt geen moment. Ze combineert de psychologische diepgang van de personages met een zoektocht die lezers langs tastbare, historische plekken leidt, van kerken en bunkers tot een klooster.

De setting in Zeeuws-Vlaanderen, met specifieke verwijzingen naar plaatsen als het bunkerdorp in Groede, voegt een rijke, herkenbare en historische dimensie toe. Het heet nu ‘Speel- en bunkerpark Groede Podium’.
De Meijer heeft haar fictie knap verankerd in de geschiedenis, gebruikmakend van dossiers uit het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR). Hoewel de personages fictief zijn, had de tragedie van Pien, Eva en Sterre echt gebeurd kunnen zijn, wat de impact van het verhaal versterkt.

“Sterre keek naar de foto boven haar moeders bed. Het was een detail van het mozaïek uit de Paltskapel: de pelikaan die zichzelf in de borst prikt om met eigen bloed haar jongen te voeden. Haar moeder zat op het bed en zette haar roodgelakte nagels in haar buik, ze keek op naar de pelikaan.”

'Kleurhonger' is meer dan zomaar een roman over de oorlog. Het is een boek dat de schaduwkanten van de Nederlandse geschiedenis belicht, met name de collaboratie en de nasleep daarvan. Het is een belangrijke toevoeging aan de literatuur over dit onderwerp, en bij uitstek geschikt voor lezers die nog niet bekend zijn met de CABR-dossiers en de thematiek van de doorwerking van het verleden.

Het dwingende narratief toont hoe trauma's niet alleen persoonlijke wonden zijn, maar ook erfelijk materiaal dat generaties kan blijven beïnvloeden, tenzij het zwijgen wordt doorbroken. Eva's zoektocht is een metafoor voor de collectieve noodzaak om het familieverleden te erkennen en te verwerken.

Rachel de Meijer heeft met 'Kleurhonger' een krachtig en emotioneel debuut geschreven. Het is een duistere, maar prachtig geconstrueerde roman die de lezer confronteert met de complexiteit van schuld, verzoening en de onontkoombare kracht van de familieband. Het gaat hier om de roep om kleur te bekennen; de waarheid over jezelf openbaren.
Een absolute aanrader voor liefhebbers van romans met een historische ondergrond.