Interessante millennium versie van Emma

Om ‘Ik ben Emma’ beter te begrijpen en te waarderen heb ik me eerst enigszins verdiept in het originele verhaal ‘Emma’ van Jane Austen.
Kristien Hemmerechts heeft zich in deze roman door deze literaire figuratie van Emma laten inspireren. Wat gebeurt er als je (sociaal gezien) perfect bent en je groeit op in een omgeving, die als gegoten op jouw behoeften afgestemd is? Ideaal toch? Dit was waarschijnlijk het uitgangspunt van Jane Austen tweehonderd jaar geleden. Austen’s verhaal start met een jongvolwassen Emma in haar eerste confrontatie met emotioneel verlies. Na het vroeg overlijden van haar moeder, heeft haar vader zijn dochters overladen met overbezorgde liefde en een bijzonder zorgzame gouvernante. Haar zus trouwt en daarna haar beminde en innig geliefde gouvernante. Deze gaat ietsje verder weg wonen en blijft emotioneel beschikbaar. Emma blijft achter met haar vader. Emma herkent dat niet als een verdrietig verlies en meent dat dit gevoel het gevolg is van haar nieuw ontdekte talent als huwelijks-koppelaarster. Dat zelfbevestigende verhaal gaat een eigen leven leiden. Al snel vindt ze een vriendin in een wees van onbekende afkomst, Harriet Smith, die ze besluit te koppelen aan iemand van Emma’s eigen sociale status (hogerop laten trouwen) én het daardoor voor Emma zelf mogelijk maken om deze vriendschap volgens heersende sociale regels te behouden. Door haar ideale omstandigheden voelt zij zelf geen noodzaak om te trouwen. Ze wil ongehuwd onafhankelijk blijven of alleen uit liefde trouwen. Dat projecteert ze op haar vriendin met onbekende afkomst.

Dankzij Jane Austen is Emma een begrip geworden. De geromantiseerde versie van de perfecte vrouw in de dop. Als verhalend experiment teleporteerde Kristien Hemmerechts deze Emma naar onze tijd en schreef eenzelfde roman helemaal in de geest van Jane Austen. De Vlaamse Emma is een echte ideale (like!) Emma, een ‘Ik ben Emma’ in de zin van ‘Je suis Emma’. Ook al zijn de sociale regels uit Austen’s Emma tijd (Regency Period) verre van deze tijd, de sociaal emotionele behoefte aan liefde en vriendschap zijn onveranderd. Eveneens de - ditmaal óngeschreven - sociale regels van omgang met andersgezinden. Hemmerechts’ Emma ervaart ook voor het eerst emotioneel verlies, wanneer haar vader naar Genève vertrekt met zijn nieuwe liefde. Een vrouw, die ze zelf onder de aandacht van haar vader gebracht heeft. Hoe blijft ze trouw aan haar onafhankelijke waarden, en tegelijkertijd hoe eerlijk is ze tegenover haar diverse relaties?

Ik was verrast hoe goed Kristien Hemmerechts deze roman heeft weten te vertalen naar de geest van de generatie millennials. Hedendaagse influencers en activisten passeren de revue. Het heeft geleid tot een roman vol met literair karikaturale bespiegelingen, waardoor je aan het denken wordt gezet over je eigen gedrag. Vergeleken met Austen’s ‘Emma’ is ‘Ik ben Emma’ een veel luchtiger boek geworden waar je zo doorheen snelt. Dat vond ik prettig en daardoor niet echt een probleem dat Kristien het eind afraffelde (in mijn gevoel). J’adore Emma.