Identiteit versus wereldgeschiedenis
Via het Twitteraccount van de NRC startte filosoof Bas Heijne in de eerste quarantaineweek een virtuele leesclub. Terwijl vergelijkbare initiatieven zich stortten op epidemie-klassiekers als De pest van Albert Camus, koos Heijne voor het debuut van Isabella Hamad: De Parijzenaar. Een gewaagde keuze door de dikte van de roman, maar ook door de historische achtergrond waartegen het verhaal zich afspeelt: vanaf de val van het Ottomaanse rijk tot de opkomst van het Palestijns nationalisme. De vertaling is in handen van Gerda Baardman en Jan de Nijs.
Om de vuistdikke roman behapbaar te maken zijn er verschillende hulpmiddelen opgenomen, waaronder een kaart van Palestina tijdens het Britse mandaat, een lange lijst met personages en een reeks gebeurtenissen in de ontwikkeling van Palestijnse en Syrische nationalistische bewegingen. Laat je hier niet door afschrikken, want de geschiedenis eist zelden een hoofdrol op in dit verhaal. Dit heeft alles te maken met het apolitieke hoofdpersonage in deze roman, Midhat Kamal. In ongeveer twintig jaar volg je het leven van deze jongeman, die opgroeit en voor zichzelf een plekje moet zien te vinden in een maatschappij die verschillende dingen van hem verwacht en waarin hij zich niet altijd thuis voelt.
Niet de geschiedenis, maar de worsteling van de hoofdpersoon met zijn identiteit vormt de rode draad door dit debuut. Midhat voelt zich voor het eerst anders, wanneer hij tijdens de Eerste Wereldoorlog als student naar Frankrijk vertrekt. Hij moet wennen aan de Europese cultuur, waarin vrouwen veel vrijheid genieten, maar ook aan de taal en de omgangsvormen. Deze inzichten over zijn nieuwe thuisland zet hij vaak tegen zijn jeugd in Palestina en worden prachtig verwoord.
‘Hier in Europa reden de treinen altijd op tijd, de straten waren loodrecht geplaveid, men voelde de aarde niet, en toch kwam het Midhat nu voor dat die constructies ook illusoir waren. Hun perfectie was slechts schijn. Want als je het in een bepaald licht zag kom je soms zien dat het een ongefundeerde constructie was, die opgeheven kon worden en waar je je hand onder kon steken om de ijle lucht erachter te voelen.’
Als student in Frankrijk geniet hij van zijn vrijheid, ervaart hij zijn eerste grote liefde, maar weet hij ook handig gebruik te maken van zijn exotische uiterlijk in het nachtleven van Parijs. Doordat je de meeste gebeurtenissen beziet door de ogen van Midhat, ben je al snel helemaal ondergedompeld in zijn Franse leven. Wanneer hij na vier jaar terugkeert naar Palestina is hij opnieuw een buitenstaander. Schertsend wordt hij door zijn Europese kledingstijl en Franse maniertjes ‘de Parijzenaar’ genoemd. Hij moet opnieuw wennen, maar nu aan de restricties van zijn vrijheid en het leven dat zijn vader voor hem heeft uitgestippeld als stoffenhandelaar in Nablus.
In dit deel van het boek heeft Hamad meer moeite om de historische gebeurtenissen in Palestina te rijmen met het innerlijke leven van haar hoofdpersoon, juist omdat Midhat niet zo politiek geëngageerd is als zijn leeftijdsgenoten. Om de historische ontwikkelingen toch voor het voetlicht te brengen, wordt het verhaal vaker verteld vanuit het oogpunt van andere personages. Hierdoor raak je de vertrouwdheid met het gevoelsleven van Midhat kwijt, zeker omdat je het veelvoud van de personages net niet genoeg leert kennen om met hen verbonden te raken.
In haar ambitieuze debuut wens je dat Hamad de geschiedenis soms iets meer loslaat, om de vele personages iets meer kleur en diepgang te geven. Toch heeft ze een fraai verhaal over identiteit afgeleverd, waarbij duidelijk wordt dat zowel Midhat als de Palestijnen zich vaak een buitenstaander voelen. Dit is dan ook de gedachte die na het lezen van De Parijzenaar blijft hangen: is je thuisland ook de plek waar jij je het meest thuis voelt?
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Nicole van der Elst
Gesponsord
Beth leidt een gelukkig leven met haar man Frank op hun schapenboerderij, maar dan komt haar jeugdliefde Gabriel terug, met wie ze als zeventienjarige een intense zomer beleefde. Bekijk alle Boekenweektips.
Fayes vader bedreigt niet alleen haar, maar ook haar dierbaren en levenswerk, het bedrijf Revenge. Ze roept haar vriendinnen om zich heen om de ultieme wraak te plannen. Bekijk alle Boekenweektips.
In concentratiekamp Westerbork doet jonge moeder Catharina alles wat nodig is om haarzelf en haar zoon te laten overleven. Ze gaat als showgirl dansen in het beroemde kampcabaret. Bekijk alle Boekenweektips.
Isabel woont alleen in het huis van haar overleden moeder, waar alles rustig voortkabbelt tot plotseling haar broer Louis met zijn nieuwe vriendin Eva voor de deur staat. Bekijk alle Boekenweektips.
Een onweerstaanbare schelmenroman over Algot Olsson en een bonte verzameling mensen. Algot stort zich op de mooie en hopelijk lucratieve kunst van het distilleren van brandewijn. Bekijk alle Boekenweektips
Een jonge cartograaf vertrekt naar Amsterdam en tekent voor zijn grote liefde in zijn wereldkaart, vlak naast de evenaar, een 'nog onontdekt' eiland dat haar naam draagt. Bekijk alle Boekenweektips.
Op een koude winteravond belandt de zeventigjarige Leah met haar auto in het water. Hoewel de kade al snel vol mensen staat, doet niemand iets. Tot grote frustratie van studente Mirjam. Bekijk alle Boekenweektips.
De meningsverschillen over hoe het tuincomplex bestuurd moet worden, kunnen elk moment weer oplaaien, maar de grootste dreiging komt van de kant van de gemeente. Bekijk alle Boekenweektips.
Philip Dröge duikt in de curieuze geschiedenis van Nederlandstalig New York en New Jersey en doet dat op de fiets. Een boek dat reisgids, geschiedenisboek en road novel ineen is. Bekijk alle Boekenweektips.
Taalwetenschapper Khalid Mourigh gaat de straat op en de scholen langs om straattaal, het gebruik van Engels en de meertaligheid van het Nederlands te onderzoeken. Bekijk alle Boekenweektips.
Aan het begin van de Eindtijd valt de vrijdenkende engel Astoreth naar de aarde. Hij raakt verzeild in apocalyptische avonturen die hem van Amsterdam naar het Zweedse platteland voeren. Bekijk alle Boekenweektips.
Een meisje en een vis denken beiden dat de ander gevangenzit en dus maken ze een wak, maar ze beseffen dat het beter is als ze blijven waar ze zijn. Bekijk alle Boekenweektips.
Terwijl de ambitieuze Pierre groeit in zijn rol op de redactie van een tijdschrift, kelderen de abonneecijfers. Hoe lang moeten tradities en gewoontes in stand worden gehouden? Bekijk alle Boekenweektips.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog raken de levens van Luna en haar vader, de Joodse Rifka, de Indiase Chandar en Thiemen met elkaar verweven op een manier die zij niet voorzien. Bekijk alle Boekenweektips.
Eliza had zes broers, maar alleen Krekel is nog over. Een bangerik, een huilebalk, een blok aan haar been, eigenlijk. Alles gaat mis, maar Eliza en Krekel blijven zoeken naar hun verdwenen broers. Bekijk alle Boekenweektips.
Als de literaire bundel van zware crimineel Derek L. op het punt staat te verschijnen, mag hij tijdens zijn weekendverlof van de gevangenis aanwezig zijn op zijn eigen boekpresentatie. Bekijk alle Boekenweektips.
In dit hartstochtelijke pamflet toont docent Karim Amghar aan hoe mbo'ers nog steeds te maken hebben met onderwaardering, terwijl ze onmisbaar zijn voor de samenleving. Bekijk alle Boekenweektips.
Wanneer Hitler aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog Oostenrijk binnenvalt, moeten vijf hechte vrienden kleur bekennen. Kun je een ander ooit ten diepste kennen? Bekijk alle Boekenweektips.
Iemand breekt in bij Simon en beweert dat ze beiden vastzitten op een alternatieve belevingsvakantie. Het is het begin van een aangrijpende speurtocht. Bekijk alle Boekenweektips.
Stine Jensen verkent hoe mediastormen kunnen ontstaan en hoe je filosofie kunt inzetten om ze te duiden. Bekijk alle Boekenweektips.
Een kleurrijke groep outcasts raakt betrokken bij het mysterie van Salomé Abergel, de beroemde kunstenares die op het hoogtepunt van haar carrière plotseling verdwijnt. Bekijk alle Boekweektips.
Als Hitler aan de macht komt, vluchten Eva en Itzhak naar het conservatieve Zeeland. Daar haalt het gevaar hen in en Eva zal moeten kiezen. Bekijk alle Boekenweektips.
In de persoonlijke verhalen van Rusland-correspondent Iris de Graaf lees je hoe het is om als jonge vrouw verslag te doen vanuit Moskou, in het land van haar grootmoeder. Bekijk alle Boekenweektips.
Het is ronduit indrukwekkend wat we weten van onze moedertaal, wat we ermee kunnen, en hoe we dingen haarfijn aanvoelen. Bekijk alle Boekenweektips.
Sinds 2015 zit Astrid Holleeder ondergedoken, wat enorme impact heeft op haar leven en dat van haar familie. Ze vertelt over de dagelijkse routines, constante waakzaamheid en haar angst. Bekijk alle Boekenweektips.
Als de politie de dood van haar man bestempelt als een ongeluk, gaat Nadja zelf op onderzoek uit. Schrijf je nu in voor de Hebban Leesclub.
