1001 heldenvertellingen

Van kleine helden is een wereldreis in korte verhalen. Overal ter wereld zijn er verlossers te vinden in alledaagse situaties. En toch zijn deze aardse engelen speciaal en uniek en maken zij het verschil in een mensenleven. Met deze hedendaagse thematiek zet Richard de Nooy (1965) een heel bijzondere verhalenbundel neer. Levensechte mensen kiezen. En in De Nooys boek kiezen ze voor het juiste.

Dat De Nooy kan schrijven was al bekend. Hij haalde reeds de longlist van de AKO literatuurprijs en dit boek kwam tot stand met een werkbeurs van het Letterenfonds. Zijn speciale manier van schrijven houdt een belofte in die hij met Van kleine helden goeddeels inlost.

Van kleine helden is geen doorsnee roman maar een compilatie van korte verhalen. Volgens de achterflap is de rode draad die al deze vertellingen met elkaar verbindt het alledaagse heldendom. Mensen als u en ik die het juiste doen en daardoor het verschil maken en mensenlevens redden. Het zijn de aardse engelen die we hopen te zijn als de gelegenheid zich voordoet. Wie in ieder verhaal naar een engel zoekt zal de hemel niet vinden, maar op een paar parels zal de lezer zeker stoten.

Verhalen met een vaak grimmige, rauwe sfeer volgen elkaar in een moordend tempo op. Niet alle verhalen zijn even toegankelijk. Zo lijkt het verhaal over de autistische Pavel vanuit zijn eigen realiteit geschreven en krijgen we minder vat op hem dan we zouden willen. In dergelijke verhalen is het de taal van De Nooy of slechts een enkele zin die je pakt. Er is altijd wel iets. Sommige personages kruipen meteen onder je huid terwijl er ook verhalen zijn die alleen over geilheid lijken te gaan, waarbij vrouwvriendelijkheid en liefde ver te zoeken zijn. Toch zijn ook deze verhalen door de levensechte conversaties meer dan de moeite waard. Al is het alleen maar uit literair oogpunt. Vaak laat je het verhaal achter je met een gevoel: hier had ik wel meer over willen lezen, hoe zal zijn of haar leven verder verlopen? Soms komen onze helden in een ander verhaal terug. Soms dood, soms in het voorbijgaan, maar steeds dragen ze bij aan het vervolmaken van het beeld dat je van ze had.

Een paar verhalen springen er echt uit. Het openingsverhaal ‘Bodolf’, over een hond en een oude man, neemt de lezer mee op een tocht naar Jeruzalem. Echt leren kennen doen we de personages in deze bundel niet. Samen met de oude man ontmoeten we mensen in de landen die hij aandoet. Die personages leren we vaak wel iets beter kennen. Marjan uit het tweede verhaal bijvoorbeeld. Zij reist zonder angst en pas aan het einde snappen we waarom deze dame voor geen kerel bang hoeft te zijn. En Supraporn (u leest het goed), de meegebrachte bruid die vreselijk wordt mishandeld en bij de oude man instapt om haar verrotte leven achter zich te laten.

Toch is het waarschijnlijk de prostituee Cola (u leest het goed) en het Turkse echtpaar dat groente verkoopt die het meest voldoen aan de superlatieven waarmee dit boek op de achterflap de hemel in wordt geprezen. Mehmet en Semra weten wat liefde is en handelen overeenkomstig. Cola wordt in een paar woorden goed neergezet. Ze is intelligent en vriendelijk. Ze hoopt op een beter bestaan, al weet ze dat de werkzaamheden die ze als illegale immigrant gaat doen precies hetzelfde omhelzen als wat ze in haar geboorteland deed. Toch straalt ze levenslust uit die bruut uit haar wordt geslagen. De engel kwam in dit verhaal totaal uit de lucht vallen en toch gelooft de lezer het meteen.

Het boek is met al zijn korte heftige verhalen - waarbij het niet altijd om de inhoud lijkt te gaan, maar meer om het experimenteren met vorm, sfeer en taal - niet altijd even toegankelijk. Maar kunst is zelden toegankelijk en dat vormt ook geen voorwaarde om goed te zijn. En goed is deze bundel zeker, en op enkele momenten zelfs meer dan dat. Veel meer.