De afrekening

In De afrekening dringt een schutter het Margrietcollege in Tilburg binnen. In het eerste deel volgen we afwisselend Rita en Carmen. 12 november lijkt voor hen een gewone dag te worden.

Rita werkt als conciërge en heeft eigenlijk een vrije dag. Ze wordt gevraagd om bij te springen en komt haar collega's uit de nood helpen. Daarna komt docente Carmen in beeld. Via haar perspectief krijgen we een inkijk in de uitdagingen van het lesgeven. Beide vrouwen vond ik erg sympathiek en realistisch neergezet.

De perspectieven wisselen elkaar elk hoofdstuk af en hierbij wordt ook het tijdstip aangeduid. Om 09u31 breekt de hel los wanneer Rita plots enkele leerlingen in paniek naar buiten ziet rennen. Zij vluchten voor een schutter met een machinegeweer. Rita weet de hulpdiensten te verwittigen en probeert zich dan schuil te houden.

Kort daarna hoort Carmen wat rumoer en gaat ze polshoogte nemen. Ze merkt de schutter op en hij schiet op dat moment de directeur neer. Carmen probeert met haar klas de nooduitgang te gebruiken, maar moet voor de zolder kiezen als verstopplek.

Oonincx heeft een beeldende schrijfstijl waardoor het voelt alsof je zelf aanwezig bent op de school. Door de continue wissel van perspectief en de korte tijdspanne is de spanning te snijden. De angst, de onwetendheid en de drang om iedereen zo goed als mogelijk te beschermen, worden levensecht overgebracht.

Helemaal in het begin is er een soort disclaimer terug te vinden om aan te geven dat bepaalde uitspraken in het boek niet de mening van de auteur weerspiegelen. Op basis daarvan had ik al een eerste vermoeden over het motief. Daarbij voelde ik een lichte teleurstelling omdat dit niet erg verrassend zou zijn.

Tussen de hoofdstukken over Rita en Carmen leren we via flashbacks Danny kennen. Deze jongen bevindt zich in een moeilijke thuissituatie en wordt bovendien gepest door enkele klasgenoten. Na een derde flashback werd bovengenoemd vermoeden versterkt. Na een tijd raakt de identiteit van de schutter bekend dankzij een videoboodschap. Hierin wordt het motief uitgelegd en daarmee werd mijn vermoeden definitief bevestigd. Wat ik wel verrassend vond, is dat er nog een tweede (en voor mij persoonlijk) meer overtuigend motief naar boven kwam.

Het eerste deel vond ik enorm sterk en maakte me benieuwd naar wat de auteur nog meer in petto had. Deel 1 was erg spannend en snel. In deel 2 gaat het verhaal verder aan een trager tempo en lijkt het een beetje stil te vallen. We springen dan naar de periode na de tragische dag. Hierbij volgen we enkele personen die 12 november overleefd hebben en komen we te weten hoe zij met het trauma omgaan.

Het stilvallen van het verhaal was één ding, maar er is nog een tweede reden waarom dit deel mij minder lag: de enorm uitvergrote stereotypen. Zo staan bijvoorbeeld bij een demonstratie aan een asielzoekerscentrum skinheads en neonazi's te betogen. Ik ga absoluut niet ontkennen dat deze mensen en hun verschrikkelijke ideeën bestaan, maar vond het wel erg kort door de bocht om de betogers enkel weg te zetten als dergelijke extremisten. Zeker omdat het in realiteit voornamelijk gaat over normale, ongeruste burgers die deze ideeën niet aanhangen.

In deel 3 werd het verhaal opnieuw meer mijn ding. De spanning nam weer toe en het tempo verhoogde ook. De personages zoeken verder naar een manier om hun trauma een plaats te geven. Bij elk van hen loopt het op een bepaald moment fout en dat zorgt voor een aaneenschakeling van gebeurtenissen die leiden tot een zenuwslopende ontknoping waarin alles samenkomt.

Er waren voor mij een paar mindere elementen, maar dat is natuurlijk een persoonlijke mening. De auteur heeft me zeker kunnen overtuigen van haar talent. Oonincx koos voor een zwaar verhaal met een duidelijke boodschap en die kwam zeker binnen. Ze zet een krachtig verhaal neer en de spanning was te snijden gedurende het merendeel van de pagina's. Hoe zij de paniek in het schoolgebouw wist over te brengen, vond ik heel erg sterk. De afrekening heeft me benieuwd gemaakt naar meer van haar werk.

Dankjewel aan VBK België en Uitgeverij De Fontein voor het recensie-exemplaar!