Integere jeugdroman over zwarte geschiedenis

In ‘Ze kwamen ons halen’ vertelt Martine Letterie de waargebeurde geschiedenis van de familie Rijper door de ogen van Henk en Johan. Meesterlijk beschrijft ze hoe het leven van het Amersfoortse domineesgezin ogenschijnlijk vanuit het niets inktzwart wordt.

Dat Letterie een goede verteller is, bewees ze al eerder met oorlogsboeken zoals ‘Wij blijven bij elkaar’ en ‘Kinderen met een ster’. In haar nieuwste jeugdroman – het eerste jeugdboek over Kamp Amersfoort – bewijst ze het opnieuw. Letterie dook voor haar onderzoek in dossiers en sprak met nabestaanden. Op basis van deze bronnen maakte ze een intieme en meeslepende reconstructie van het gezin Rijper in oorlogstijd.
In haar nawoord verantwoordt Letterie de totstandkoming van het boek. Ze geeft aan dat Johan Rijper drie keer op transport naar kamp Neuengamme dreigde te gaan, maar even zo vaak ternauwernood werd gered door een gedetineerde arts. Haar literaire keuzes – ze beschreef het transportappèl bijvoorbeeld maar één keer om herhaling te voorkomen – maken het verhaal krachtig zonder dat het aan betrouwbaarheid en realiteit inboet.

Wat het verhaal nog meer kracht geeft, is de integere manier waarop ze beschrijft hoe de Rijpers kracht putten uit hun geloof. Terwijl de gezondheid van dominee Rijper achteruitgaat, blijft hij hoog opgeven over God. „Geloof me, God is ook hier”, antwoordt hij als de arts-gedetineerde tegen hem verzucht dat hij in de hel is terechtgekomen. En tegen zijn zoons: „Wat er ook gebeurt, vertrouw op God.” Die boodschap geeft extra lading aan deze jeugdroman.