Lezersrecensie
De goeien overleven, de dichter, haar muze, haar pooier.
Marieke steekt, als het even kan, haar vinger niet op. Vlechten in de rode haren, een overvloed van zomersproeten die ook gedurende de andere jaargetijden duidelijk zichtbaar in grote getale haar koppetje tot in alle plooien en hoeken besprankelen, o-benen, grote voeten. Nee, ook zonder haar vinger op te steken vindt Marieke zich al meer dan genoeg in het voetlicht staan. Als je de kranten openslaat mag het best een wonder heten dat Marieke in haar klas niet gepest wordt. Niemand wordt gepest in 3B. Regel van de school, maar eerst en vooral een regel van 3B zelf. Marieke weet het, ze weet dat ze hier niet uitgelachen, beschimpt of aan haar rode haren getrokken zal worden. Maar die haren, de sproeten, de benen, de voeten, ze zitten er ook als ze zich buiten de radius 3B bevindt. En als ze terug in de beschermde omgeving van haar klas zit, dan zitten ze er ook. In haar hoofd. Want zo gaat dat met pesten, het gaat in je hoofd zitten en je draagt het overal mee. Overal. En altijd. Naar school, naar huis, naar een verjaardagsfeestje, naar je eerste vriendje, naar de doop van je eigen kinderen, naar de school waar je je kleinkinderen naartoe brengt als je de oppas hebt. Altijd.
Dus ook in de klas blijft Marieke het liefst onzichtbaar, zonder haar vinger op te steken, nooit de eerste rij, altijd zo klein mogelijk. Maar vandaag kan ze niet ontsnappen, dat weet ze. Vandaag heeft ze haar spreekbeurt.
Aanvankelijk wilde ze het over Leïla Slemani hebben, maar dat boek ligt nog ongeopend thuis op het nachtkastje naast haar nog niet opgemaakte bed. Truien, t-shirts en sokkenproppen her en der. Kinderen die gepest worden zijn net als de meeste andere kinderen, hoor. Best gewoon, afgezien van hun teruggetrokkenheid.
En zo staat Marieke vandaag dus voor de klas. Vriendjes en vriendinnetjes en zelfs de meester kijken haar vol verwachting aan, want Marieke is intelligent en tijdens haar spreekbeurten kun je een speld horen vallen, zo aandachtig luisterend hangt iedereen aan haar lippen.
,,Ik wilde het over de Frans-Marokkaanse schrijfster Leïla Slemani hebben’’, begint ze, zelfverzekerd de klas inkijkend. ,,Maar’’ - en nu draait haar hoofd naar meester Hans toe - ,,ik ben nog niet aan haar boek De Oppas toegekomen.’’
Het blijft even stil in de klas, maar voordat geroezemoes de kop op kan steken en de meester kan vragen gaat Marieke verder. Perfecte timing.
,,In plaats daarvan wil ik jullie iets van de Vlaamse dichter Delphine Lecompte voordragen. Een gedicht dus, ook al rijmt het niet. Maar ik geloof niet dat dat belangrijk is in een gedicht. Belangrijk in een gedicht is dat het gevoel heeft, en ritme, blues. Dit gedicht heet “Geen succes blues” en het komt uit haar bundel Western. Ik hou niet van Westerns of van cowboys, maar ik kocht de bundel toch. Omdat ik dacht dat het ook over paarden ging. Maar het gaat niet over paarden. Lecompte schrijft over een heleboel beesten, maar niet over paarden. Ook niet over cowboys trouwens.’’
GEEN SUCCES BLUES
Ik blijf het liefst in Brugge, bij mijn pooier en mijn honden
Anderen mogen in het spotlight staan, anderen zijn mooi,
Anderen hebben stijve kuiven en onweerlegbare diploma’s
Ik koop het liefst te krappe schoenen, dan zie ik af
En afzien is boete doen, en boete doen is noodzakelijk wanneer je een hoer bent.
Ik eet het liefst monochroom voedsel, geel en glijdend
Anderen mogen op restaurant gaan, anderen zijn gulzig,
Anderen hebben toffe strotklepjes en koddige bavetten
Ik drink het liefst witte wijn, dan word ik nostalgisch
En nostalgisch worden is minder gênant dan stikken in je eigen braaksel
Ik lees het liefst boeken van negentiende-eeuwse Engelse mijnwerkerszonen, Welsh mag ook
Anderen mogen geloven in de nieuwe hype, anderen zijn meelopers,
Anderen hebben een onderbouwde mening en Russische quotes
Ik schrijf het liefst kwade overdadige gedichten, dan word ik gelezen
En gelezen worden is veel prettiger dan gefrusteerd te zijn.
Maar sinds gisteren ben ik opnieuw aan het verliezen
Ik kan ertegen, ik ben er goed in; zelfs de jutezakwedstrijd
Door mijn moeder gekocht voor mijn negende verjaardag moest ik weggeven aan guitige Lori
Die nu in een interimkantoor werkt en ’s avonds klaagt tegen haar tropische vissen
Omdat haar vent het te druk heeft met het morsen op luiersekssites en foto’s van tochtige alpaca’s.
‘Whatever floats his boat,’ zegt Lori dapper op het toilet
Ze heeft net een skalaar met lepreuze schubben doorgespoeld
Ze is haar guitigheid kwijtgeraakt, ze denkt aan mij
Vorige week zag ze mij staan in de krant, een mini-interview
Met een klein fotootje van mijn kop die soms meevalt op kleine fotootjes.
Ze zoekt mijn contactgegevens op het internet
Ze mailt mij, ik mail haar niet terug
Ik mail het liefst niemand, mijn pooier zegt: ‘Houden zo!’
© Delphine Lecompte - "Western"
Het blijft stil in de klas. Heel stil. Meester Hans heeft het druk met zijn trouwring, zijn leerlingen kijken Marieke met open mond aan. Wat ongemakkelijk geschuif op een stoel, dan gaat er een vinger omhoog.
,,Ja, Jan?’’
,,Uhm. Wat is een skalaar, Marieke?’’
Marieke vertelt over Delphine Lecompte. Dat ze lijkt te schrijven – en te drinken – om te overleven, geestelijk.
In een interview van september 2017 in de Belgische De Standaard stelt journalist Ann-Sofie Dekeyser dat in de gedichten in de bundel Western heel vaak de suggestie van incest en verkrachting terugkomt. Lecompte: ,,Zonder daar te willen over uitweiden; ik heb seksueel geweld meegemaakt. Dat zijn mijn demonen, mijn littekens. Maar heeft mij dat getekend? Ja, eigenlijk wel. Het heeft de rest van mijn leven bepaald. Maar ik ben blij dat ik het kan uitbuiten, dat ik het op een min of meer gezonde manier een plaats kan geven. Dat seksueel geweld is een groot thema geweest in mijn leven, nu ook in mijn gedichten. Al is het natuurlijk uitvergroot, het is niet autobiografisch als ik schrijf dat ik verkracht werd door zeven walvisjagers.’’
,,Ik voel me best stoer dat ik dat kan, dat ik de touwtjes in eigen handen heb. Het is een vorm van wraak, ik ben nu degene die klappen kan uitdelen. Ik ben het die zegeviert.’’
Marieke heeft haar eigen ervaringen. Minder dramatisch, ze is uiteindelijk nog maar 13. Maar ze herkent dingen van zichzelf in de hoofdpersoon van Western. Ze begrijpt, ondanks haar jonge leeftijd, dat elke ervaring in een mensenleven een indruk, een spoor achterlaat. En hoe negatiever die ervaringen zijn, hoe dieper die sporen zullen zijn. Soms zo diep dat het littekens worden. Altijd aanwezig. ,,Wat dat betreft lijkt gepest worden veel op seksueel geweld ondergaan’’, zegt ze.
Marieke praat over de stijl van Lecomptes gedichten. ,,Vaak op het randje van het bombastische af, maar dat is het mooie van het Vlaams.’’ En over de inhoud. ,,De gebeurtenissen in Western zijn vaak zo tragikomisch en de personages dermate ludiek dat je wel móet lachen tussen alle ellende door. Zo ontstaat er iets van evenwicht in de bundel, maar tegelijkertijd worden de uitersten geaccentueerd. Zwart is zwarter naast het wit, en andersom.’’
,,Western is een bundel waarin duels worden beslecht. Her en der vallen doden waaronder haar vader, er wordt afgerekend met het verleden. Maar het gebeurt achteloos, in het voorbijgaan, Lecompte wil de spoken uit haar eerste 30 jaren niet op een voetstuk zetten. Zoveel roem verdienen ze niet. Het spotlicht is nu voor haar Delphine Lecompte. De goeien overleven, de dichter, haar muze, haar pooier.’’
Voor meer: https://rondetijd.blogspot.com/2020/02/western.html
Dus ook in de klas blijft Marieke het liefst onzichtbaar, zonder haar vinger op te steken, nooit de eerste rij, altijd zo klein mogelijk. Maar vandaag kan ze niet ontsnappen, dat weet ze. Vandaag heeft ze haar spreekbeurt.
Aanvankelijk wilde ze het over Leïla Slemani hebben, maar dat boek ligt nog ongeopend thuis op het nachtkastje naast haar nog niet opgemaakte bed. Truien, t-shirts en sokkenproppen her en der. Kinderen die gepest worden zijn net als de meeste andere kinderen, hoor. Best gewoon, afgezien van hun teruggetrokkenheid.
En zo staat Marieke vandaag dus voor de klas. Vriendjes en vriendinnetjes en zelfs de meester kijken haar vol verwachting aan, want Marieke is intelligent en tijdens haar spreekbeurten kun je een speld horen vallen, zo aandachtig luisterend hangt iedereen aan haar lippen.
,,Ik wilde het over de Frans-Marokkaanse schrijfster Leïla Slemani hebben’’, begint ze, zelfverzekerd de klas inkijkend. ,,Maar’’ - en nu draait haar hoofd naar meester Hans toe - ,,ik ben nog niet aan haar boek De Oppas toegekomen.’’
Het blijft even stil in de klas, maar voordat geroezemoes de kop op kan steken en de meester kan vragen gaat Marieke verder. Perfecte timing.
,,In plaats daarvan wil ik jullie iets van de Vlaamse dichter Delphine Lecompte voordragen. Een gedicht dus, ook al rijmt het niet. Maar ik geloof niet dat dat belangrijk is in een gedicht. Belangrijk in een gedicht is dat het gevoel heeft, en ritme, blues. Dit gedicht heet “Geen succes blues” en het komt uit haar bundel Western. Ik hou niet van Westerns of van cowboys, maar ik kocht de bundel toch. Omdat ik dacht dat het ook over paarden ging. Maar het gaat niet over paarden. Lecompte schrijft over een heleboel beesten, maar niet over paarden. Ook niet over cowboys trouwens.’’
GEEN SUCCES BLUES
Ik blijf het liefst in Brugge, bij mijn pooier en mijn honden
Anderen mogen in het spotlight staan, anderen zijn mooi,
Anderen hebben stijve kuiven en onweerlegbare diploma’s
Ik koop het liefst te krappe schoenen, dan zie ik af
En afzien is boete doen, en boete doen is noodzakelijk wanneer je een hoer bent.
Ik eet het liefst monochroom voedsel, geel en glijdend
Anderen mogen op restaurant gaan, anderen zijn gulzig,
Anderen hebben toffe strotklepjes en koddige bavetten
Ik drink het liefst witte wijn, dan word ik nostalgisch
En nostalgisch worden is minder gênant dan stikken in je eigen braaksel
Ik lees het liefst boeken van negentiende-eeuwse Engelse mijnwerkerszonen, Welsh mag ook
Anderen mogen geloven in de nieuwe hype, anderen zijn meelopers,
Anderen hebben een onderbouwde mening en Russische quotes
Ik schrijf het liefst kwade overdadige gedichten, dan word ik gelezen
En gelezen worden is veel prettiger dan gefrusteerd te zijn.
Maar sinds gisteren ben ik opnieuw aan het verliezen
Ik kan ertegen, ik ben er goed in; zelfs de jutezakwedstrijd
Door mijn moeder gekocht voor mijn negende verjaardag moest ik weggeven aan guitige Lori
Die nu in een interimkantoor werkt en ’s avonds klaagt tegen haar tropische vissen
Omdat haar vent het te druk heeft met het morsen op luiersekssites en foto’s van tochtige alpaca’s.
‘Whatever floats his boat,’ zegt Lori dapper op het toilet
Ze heeft net een skalaar met lepreuze schubben doorgespoeld
Ze is haar guitigheid kwijtgeraakt, ze denkt aan mij
Vorige week zag ze mij staan in de krant, een mini-interview
Met een klein fotootje van mijn kop die soms meevalt op kleine fotootjes.
Ze zoekt mijn contactgegevens op het internet
Ze mailt mij, ik mail haar niet terug
Ik mail het liefst niemand, mijn pooier zegt: ‘Houden zo!’
© Delphine Lecompte - "Western"
Het blijft stil in de klas. Heel stil. Meester Hans heeft het druk met zijn trouwring, zijn leerlingen kijken Marieke met open mond aan. Wat ongemakkelijk geschuif op een stoel, dan gaat er een vinger omhoog.
,,Ja, Jan?’’
,,Uhm. Wat is een skalaar, Marieke?’’
Marieke vertelt over Delphine Lecompte. Dat ze lijkt te schrijven – en te drinken – om te overleven, geestelijk.
In een interview van september 2017 in de Belgische De Standaard stelt journalist Ann-Sofie Dekeyser dat in de gedichten in de bundel Western heel vaak de suggestie van incest en verkrachting terugkomt. Lecompte: ,,Zonder daar te willen over uitweiden; ik heb seksueel geweld meegemaakt. Dat zijn mijn demonen, mijn littekens. Maar heeft mij dat getekend? Ja, eigenlijk wel. Het heeft de rest van mijn leven bepaald. Maar ik ben blij dat ik het kan uitbuiten, dat ik het op een min of meer gezonde manier een plaats kan geven. Dat seksueel geweld is een groot thema geweest in mijn leven, nu ook in mijn gedichten. Al is het natuurlijk uitvergroot, het is niet autobiografisch als ik schrijf dat ik verkracht werd door zeven walvisjagers.’’
,,Ik voel me best stoer dat ik dat kan, dat ik de touwtjes in eigen handen heb. Het is een vorm van wraak, ik ben nu degene die klappen kan uitdelen. Ik ben het die zegeviert.’’
Marieke heeft haar eigen ervaringen. Minder dramatisch, ze is uiteindelijk nog maar 13. Maar ze herkent dingen van zichzelf in de hoofdpersoon van Western. Ze begrijpt, ondanks haar jonge leeftijd, dat elke ervaring in een mensenleven een indruk, een spoor achterlaat. En hoe negatiever die ervaringen zijn, hoe dieper die sporen zullen zijn. Soms zo diep dat het littekens worden. Altijd aanwezig. ,,Wat dat betreft lijkt gepest worden veel op seksueel geweld ondergaan’’, zegt ze.
Marieke praat over de stijl van Lecomptes gedichten. ,,Vaak op het randje van het bombastische af, maar dat is het mooie van het Vlaams.’’ En over de inhoud. ,,De gebeurtenissen in Western zijn vaak zo tragikomisch en de personages dermate ludiek dat je wel móet lachen tussen alle ellende door. Zo ontstaat er iets van evenwicht in de bundel, maar tegelijkertijd worden de uitersten geaccentueerd. Zwart is zwarter naast het wit, en andersom.’’
,,Western is een bundel waarin duels worden beslecht. Her en der vallen doden waaronder haar vader, er wordt afgerekend met het verleden. Maar het gebeurt achteloos, in het voorbijgaan, Lecompte wil de spoken uit haar eerste 30 jaren niet op een voetstuk zetten. Zoveel roem verdienen ze niet. Het spotlicht is nu voor haar Delphine Lecompte. De goeien overleven, de dichter, haar muze, haar pooier.’’
Voor meer: https://rondetijd.blogspot.com/2020/02/western.html
1
Reageer op deze recensie
