Lezersrecensie
Het voorval
Annie Ernaux won de Nobelprijs voor de literatuur in 2022. En ik had nog nooit iets van haar gelezen. Maar nog had ik niet iets van “o, nu moet ik”. Een paar weken geleden stond ze tussen de boeken “in zicht” in de bieb. Het voorval. Dat was het moment.
Annie Ernaux heeft in een ver verleden abortus gepleegd, iets wat in Frankrijk toen nog illegaal was. Iedereen die eraan meewerkte riskeerde enorm. Diegenen die de foetus weg lieten halen zowel als diegenen die het weghaalden, diegenen die de middelen ter beschikking stelden, diegenen die hun mond hielden. 1963.
Ze schreef erover in het jaar 2000. Omdat het geschreven moest worden, geeft ze zelf aan in haar boek, ze kon hier niet over zwijgen. “Het voorval” is dus autobiografisch. Het is grotendeels gebaseerd op een dagboek dat ze toen minuscuul bijhield.
Autobiografisch, maar eigenlijk schrijft de Nobelprijswinnares over een ander leven. Je moet je als moeder van twee kinderen terug weten te plaatsen in de persoon die abortus pleegde omdat het niet uitkwam op dat moment (ze was 21, studeerde), omdat ze niets van een aanstaande moedergevoel in zichzelf herkende. Ernaux doet geen moeite om de afstand tussen die twee levens te overbruggen. Ze houdt ze gescheiden, geeft ook aan als schrijfster hoe moeilijk het is om haar gevoelens, haar gedachten terug te halen en op papier te zetten. De “gemakkelijkste” uitrit zou die van de roman zijn (“gemakkelijk”, bij wijze van spreken), maar dat is niet wat de schrijfster wilde. Dit is haar verhaal, echt gebeurd, met echte mensen wiens naam nog steeds om herkenning te voorkomen slechts met de beginletter worden genoemd. Dit creëert een afstand met de lezer, maar het feit dat Ernaux verklaart waarom ze de dingen schrijft zoals ze op papier komen (en de moeilijkheden waar ze tegenaan loopt) schept een band die die afstand onmiddellijk teniet doet. Er ontstaat iets zuivers, iets puurs. De balans is perfect.
Annie Ernaux maakt me met “Het voorval” duidelijk waarom ze een dermate groot schrijfster is dat ze Nobelprijs heeft gewonnen. Maar ze maakt me ook duidelijk wie echt het sterke geslacht is. In 1963, ervoor, erna, vandaag. Leve de vrouw.
(Ik las “Het voorval” in het Italiaans onder de titel “L’evento”. Het fragment heb ik niet in de originele Nederlandse vertaling kunnen vinden, maar ik vond het zo indrukwekkend dat ik zelf een poging heb ondernomen. Mocht iemand de originele Nederlandse vertaling hebben, dan houd ik me graag aanbevolen).
Annie Ernaux – “Het voorval” (2000)
●●●●● (4,5/5)
De volledige recensie lees je op mijn blog "Ron de tijd": https://rondetijd.blogspot.com/2023/04/het-voorval.html
Annie Ernaux heeft in een ver verleden abortus gepleegd, iets wat in Frankrijk toen nog illegaal was. Iedereen die eraan meewerkte riskeerde enorm. Diegenen die de foetus weg lieten halen zowel als diegenen die het weghaalden, diegenen die de middelen ter beschikking stelden, diegenen die hun mond hielden. 1963.
Ze schreef erover in het jaar 2000. Omdat het geschreven moest worden, geeft ze zelf aan in haar boek, ze kon hier niet over zwijgen. “Het voorval” is dus autobiografisch. Het is grotendeels gebaseerd op een dagboek dat ze toen minuscuul bijhield.
Autobiografisch, maar eigenlijk schrijft de Nobelprijswinnares over een ander leven. Je moet je als moeder van twee kinderen terug weten te plaatsen in de persoon die abortus pleegde omdat het niet uitkwam op dat moment (ze was 21, studeerde), omdat ze niets van een aanstaande moedergevoel in zichzelf herkende. Ernaux doet geen moeite om de afstand tussen die twee levens te overbruggen. Ze houdt ze gescheiden, geeft ook aan als schrijfster hoe moeilijk het is om haar gevoelens, haar gedachten terug te halen en op papier te zetten. De “gemakkelijkste” uitrit zou die van de roman zijn (“gemakkelijk”, bij wijze van spreken), maar dat is niet wat de schrijfster wilde. Dit is haar verhaal, echt gebeurd, met echte mensen wiens naam nog steeds om herkenning te voorkomen slechts met de beginletter worden genoemd. Dit creëert een afstand met de lezer, maar het feit dat Ernaux verklaart waarom ze de dingen schrijft zoals ze op papier komen (en de moeilijkheden waar ze tegenaan loopt) schept een band die die afstand onmiddellijk teniet doet. Er ontstaat iets zuivers, iets puurs. De balans is perfect.
Annie Ernaux maakt me met “Het voorval” duidelijk waarom ze een dermate groot schrijfster is dat ze Nobelprijs heeft gewonnen. Maar ze maakt me ook duidelijk wie echt het sterke geslacht is. In 1963, ervoor, erna, vandaag. Leve de vrouw.
(Ik las “Het voorval” in het Italiaans onder de titel “L’evento”. Het fragment heb ik niet in de originele Nederlandse vertaling kunnen vinden, maar ik vond het zo indrukwekkend dat ik zelf een poging heb ondernomen. Mocht iemand de originele Nederlandse vertaling hebben, dan houd ik me graag aanbevolen).
Annie Ernaux – “Het voorval” (2000)
●●●●● (4,5/5)
De volledige recensie lees je op mijn blog "Ron de tijd": https://rondetijd.blogspot.com/2023/04/het-voorval.html
2
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Ron Roelandt
Gesponsord
Deze thriller trekt je razendsnel mee in een complot met onbetrouwbare staatslieden met hun eigen agenda's, internationale conflicten en hoogoplopende bedreigingen voor de samenleving.
