Als je Kevin Canty nog niet kent, begin dan hier...

“De rook is van dik, ondoorzichtig, vettig uitziend spul, dat als een zuil een heel eind boven de heuvel uitstijgt, voor het zich begint te verspreiden. Daarin proberen mannen onder de grond adem te halen.”

Met De onderwereld heeft Kevin Canty (1953) een intrigerende roman geschreven die speelt in het Amerikaanse industriële arbeidersmilieu van de jaren 1970. Plaats van handeling is Silverton, een mijnwerkersstadje in de staat Idaho. De lokale mijn bepaalt de vrijwel onontkoombare gang der dingen: het is de grootste werkgever en wie in een mijnwerkersdorp wordt geboren, gaat de mijn in. Het zware werk betaalt goed maar brengt continu een dreiging van gevaar met zich mee. Die dreiging wordt manifest als er zich op meer dan een kilometer diepte een ongeluk voordoet.

De mijn kan worden gezien als de vierde hoofdpersoon in het boek. Want Canty beschrijft de voorvallen vanuit het perspectief van drie verschillende personen. Lyle werkt in de mijn op het moment dat het ongeluk zich voordoet. Ann en David proberen zich elk op hun eigen manier te ontworstelen aan hun omgeving en te kiezen voor een eigen toekomst. Tegelijkertijd voelen ze zich sterk met hun omgeving verbonden. De aanwezige dreiging en verscheurende invloed van de ramp op gemeenschap en individuen, maken van De onderwereld een beklemmende roman. De schrijver neemt je mee in de invoelbare worsteling van de overlevenden met hun verlies en hun schuldgevoelens.

De wisseling van perspectief en de harde, feitelijke taal zorgen voor een bijzondere sfeer. De betrekkelijke uitzichtloosheid van het bestaan van de hoofdpersonen in combinatie met het taalgebruik doen denken aan verhalen van bijvoorbeeld Raymond Carver. Maar in tegenstelling tot Carver, zorgt Canty ervoor dat er ook iets van hoop en herstel gloort. Opvallend genoeg zorgt het ongeluk niet alleen voor verdriet en ellende, maar tegelijkertijd voor mogelijkheden tot herstel en ontwikkeling:

“David heeft het gevoel dat alle wegen vanuit zijn open raam vertrekken, dat hij overal heen zou kunnen gaan.”

Kevin Canty schrijft romans en korte verhalen die door een klein publiek steeds goed worden ontvangen. Toch ontbreekt het hem nog aan echte bekendheid in het Nederlandse taalgebied. Dat is onterecht, getuige zijn inmiddels vijfde roman The underworld (vertaald door ‘vaste’ vertaler Frans van der Wiel). Canty schildert sferen in mooie zinnen:

“Wat hij meestal kan vergeten – hoe ver ze van de buitenlucht verwijderd zijn, hoe alleen en afhankelijk – staat hem nu scherp voor ogen.”