Een dikke voldoende

Als filmmaker is de 53-jarige Hans Pos geen onbekende. Zijn laatste en zonder twijfel meest bejubelde productie ooit was de verfilming van 'Sonny Boy'. Maar Pos was als producent ook verantwoordelijk voor succesvolle jeugdfilms als 'Kruimeltje' en 'Pietje Bell' en alle Carry Sleefilms. Binnenkort start hij met de verfilming van 'Cop vs Killer' van "partner in crime" Simon de Waal, waarmee hij eerder al de tv-serie 'Boks' maakte. Na de mooie successen op het witte doek besloot Pos het nu ook eens op papier te proberen. Exit is het resultaat van deze eerste vingeroefening en het moet gezegd, als debuut is het zeker geen onfortuinlijke poging. Pos baseerde het boek op het levensverhaal van Bettien Martens waarover hij jaren geleden de film 'Bella Bettien' maakte. Waar de film over Bettien eindigt met haar verdwijning onder een nieuwe identiteit en een nieuw uiterlijk, daar gaat Exit juist verder.

Bettien heet in het boek Cecilia, een Nederlandse jonge vrouw die zich in korte tijd opwerkte in een Colombiaans drugskartel. Ricardo “papa” Morales is de grote man achter het miljoenenimperium en hij ziet in Cecilia een goede zaakwaarneemster, niet in de laatste plaats omdat zij hem doet denken aan zijn dochter die hij al jaren niet ziet. Zijn tomeloze vertrouwen in de jonge vrouw leidt tot een ongekende sprong in haar carrière wanneer hij haar vraagt een netwerk voor drugstransporten in Italië op te zetten. Samen met Beto, haar trouwe lijfwacht reist ze af naar Europa voor haar grootste opdracht tot dusver. Ondertussen is Cecilia haar familie en vrienden in Nederland aan het verliezen en mede hierdoor twijfelt ze aan haar toekomst in de cocaïnehandel. Alles raakt in een stroomversnelling als bij het eerste transport, om redenen die later in het boek haarfijn worden uitgelegd, de zending niet compleet is. Cecilia kan niet anders dan papa betrekken bij dit probleem. Een dag later lopen de kopstukken van de cocaïnemaffia in een groots opgezette val van de DEA (de drugspolitie), zo ook Cecilia. Onder druk besluit ze te getuigen tegen Ricardo Morales en maakt ze gebruik van het aanbod om opgenomen te worden in WitSec, het getuigenbeschermingsprogramma. Geheel onherkenbaar belandt ze niet veel later met haar nieuwe gezicht en nieuwe identiteit als Rebecca Robinson in de Amerikaanse stad Seattle. Ze heeft een baan bij een lokale bibliotheek en houdt zich keurig aan de regels van WitSec tot haar vertrouwenspersoon haar laat weten dat ze wordt “losgelaten” vanwege bezuinigingen bij het bureau. Op dat moment knapt er iets bij Cecile. Ze beseft dat ze vogelvrij is verklaard als ze bij toeval ontdekt dat de undercoveragent, die bij de operatie betrokken was, is vermoord. Ze besluit terug te keren naar Amsterdam waar ze erachter komt dat ook de jacht op haar is geopend en dat Ricardo over lijken gaat voor zijn ultieme wraak.

Pos schreef met Exit een boek waar hij de nodige scherpte van de lezer verwacht. Een duidelijke verhaallijn ontbreekt, hoewel je door de onderhuidse spanning wel bij de les blijft. Echt nagelbijtend spannend wordt het, op een enkele keer na, eigenlijk nergens. Pos vertelt het verhaal vanuit een aantal verschillende personages, zonder vast te houden aan een duidelijke chronologie. Het is een continue schakeling tussen de personen, locaties en periodes. Pas naar het einde toe kom je tot de ontdekking dat Exit wel behoorlijk vernuftig in elkaar zit. Dat is een compliment waard, zeker in combinatie met zijn schrijfstijl. Zelden las ik een debuut waarbij de kwaliteit zo van het papier afspat.

Als thriller beoordeeld op zijn merites geeft Exit reden tot iets minder enthousiasme. Mede door de fragmentarische aanpak is het vrij lastig om je echt verbonden te voelen met de (hoofd)personages. Je leert ze wel écht kennen, want Pos geeft ieder een behoorlijke bagage mee, maar toch blijven ze vrij afstandelijk. Richting de ontknoping rijgt hij de meeste losse draadjes aan elkaar en dat is echt een verdienste van een goede schrijver. De ontknoping zelf valt een klein beetje uit de toon ten opzichte van de ingetogenheid en de geloofwaardigheid van de rest van het verhaal. Het is vooral de cinematografische achtergrond van Pos die hem hier parten speelt door er een knallende, bijna (te) visuele ontknoping van te maken. Inclusief de nodige special effects. Hij schiet een klein beetje uit de bocht, maar de afsluitende scène kan zonder enige nabewerking linea recta in een verfilming, als deze er ooit mag komen.

Een dikke voldoende voor zijn debuut dat hopelijk slechts het begin is van een lange, mooie schrijverscarrière van Hans Pos.