Een uitermate intelligente plot

Wat totale eenzaamheid is? Omringd te worden door een hele groep mensen, terwijl je gevangen zit in een leugen en niemand de waarheid kunt vertellen.
Deze twee zinnen in Expat (p. 229) leggen de vinger op de zere plek van hoofdpersonage Kate Moore. De voormalig CIA-agente hangt haar carrière als infiltrant aan de wilgen wanneer haar man Dexter de kans van zijn leven krijgt om als freelance IT-beveiligingsexpert voor een bank in Luxemburg te kunnen werken. Het gezin Moore vertrekt als “expats” naar de gelijknamige hoofdstad van het groothertogdom om daar aan hun nieuwe leven te beginnen.

Hoewel Kate haar nieuwe rol als fulltime moeder van twee kinderen serieus oppakt, heeft ze toch grote moeite met haar “werkloze” bestaan. Maar de expatgemeenschap in Luxemburg is 'booming' en ze maakt al snel vriendinnen die in een vergelijkbaar schuitje zitten. Een daarvan is de Amerikaanse Julia Maclean. Haar man, Bill, zit in de obligaties en maakt, net als Dexter, veel uren in de nabijheid van het grote - ontraceerbare - geld.

De stellen trekken veel met elkaar op, maar een paar mysterieuze voorvallen zet Kate's spionnenbrein weer op scherp. Ze begint te twijfelen aan de intenties van de Macleans en besluit een klein onderzoekje naar hen op te starten. Ondertussen lijkt haar paranoia niet meer te temmen en begint ze ook haar man van van alles te verdenken. Haar eigen verleden als CIA-spionne blijkt al snel niet het enige grote geheim te zijn van de familie Moore.

Debutant Chris Pavone heeft met Expats een uitermate intelligente plot zeer vakkundig uitgewerkt. Hij vertelt het ingenieus gecomponeerde verhaal vanuit slechts één personage (Kate) waardoor hij de lezer veelvuldig - en met kinderlijke eenvoud - op een dwaalspoor weet te brengen. Het schakelen tussen het heden (vandaag) en het verleden (de gebeurtenissen in de voorbije maanden) zorgt voor een knap soort spanning. Pavone schotelt de lezer daarnaast een aardig stukje Europa voor met scènes die zich afspelen in o.a. de Zwitserse Alpen, Berlijn, München, Parijs en zelfs Amsterdam.

Interessant is ook de manier waarop Pavone snippers van de uiteindelijke oplossing en ontknoping van het mysterie heeft verstopt in zowel de gebeurtenissen die zich in het verleden als in het heden afspelen. Bij Expats draait het om leugens en vertrouwen, verraad en dubbelverraad. En dubbel-dubbelverraad.

Ze zat in de val, een val die ze voor zichzelf had gezet, gesmoord onder een dikke deken van stilte.

Het sterke punt van Expats is naarmate het verhaal vordert ook direct de achilleshiel ervan: de keuze van de schrijver om het verhaal alleen vanuit Kate te vertellen. De eendimensionale vertelling maakt het “show, don’t tell” principe nagenoeg onmogelijk. De ontknoping van de plot wordt in een vertellende vorm uit de doeken gedaan, terwijl de hoofdpersonages elkaar, aan tafel in een restaurant, confronteren met ieders "ontdekkingen". Hierdoor wordt wel duidelijk hoe knap de bedachte (mis)daad in elkaar steekt, maar als thrillerlezer had ik daar liever op een of andere manier deel van uitgemaakt, bijvoorbeeld door Dexter of Julia ook een verteller van het verhaal te laten zijn.

Het gemis van deze extra dimensie is het enige smetje op het blazoen van Pavone'’s debuut. Expats is verder gewoon een mooi voorbeeld van de moderne spionageroman in de 21ste eeuw, waarin de hoofdrol niet is weggelegd voor de alom bekende geheimagent met een "license to kill", op zoek naar het brein achter het naderende kwaad.