Gelukkig leven: een eerste kennismaking met de Stoa

Een collega zei tegen mij, zoals de Stoicijnen zeggen: ‘the obstacle is the way’. Ik vond dat zo een vrolijke manier om mij te motiveren, dus ik dacht wat zeggen die Stoicijnen eigenlijk nog meer. Daarom las ik “de stoicijnse gids voor geluk” van Massimo Puglicucci. Hij is filosoof en bioloog, geboren in 1964.

Het boek is een overzichtelijke introductie van de Stoa (deel 1), de lessen (deel 2) en de aanpassingen van Massimo aan de hedendaagse tijd (deel 3). Mijn focus lag op deel 1 en 2. Eerst wilde ik het concept begrijpen (de rede) en daarna leren hoe het toe te passen in een sociale context. Het derde deel gaat mij nu nog iets te ver, omdat ik nog niks over de Stoa gelezen heb.

Onderscheidend vanuit de mens is dat zij kunnen redeneren en sociale wezens zijn. Je moet die rede toepassen om het goede leven te leiden, leven in overeenstemming met de natuur. Ik denk dan eerst aan het vermijden van suikers, (chemische) medicijnen en misschien wel kantoorbanen. Echter gaat het hier meer om het accepteren dat willekeurige incidenten je kunnen overkomen. Het is mooi als het leven mee zit, maar onherroepelijk zit het ook soms tegen. De crux is om daar gelijkmoedig op te reageren.

Epictetus voegde de Stoïcijnse tweedeling toe aan het gedachtengoed. Wat ligt binnen- en buiten je macht. Je energie moet uitgaan naar wat binnen je macht ligt, dat behoort tot onze taak. Als je geluk afhangt van hetgeen daar buiten, maak je je afhankelijk van je begeertes. Het heeft wel wat weg van de Cirkel van invloed/betrokkenheid van Covey. Al kent dit een diepere laag. De handtekening van een nieuwe medewerker of een nieuwe klant, is niet in jouw macht, maar je hebt er wel invloed op. Zorg dat je de best mogelijke kandidaat bent, zet alles wat je in huis hebt in, maar realiseer je ook dat de uiteindelijk beslissing niet in jouw invloedssfeer ligt. Het idee “slaaf zijn van je begeertes” zien we ook terug in het Boeddhisme. Lijden wordt hierin veroorzaakt door onbeheersbare verlangens (cravings). Bij de Stoa is er toch een nuance verschil, het gaat meer over waar je wel of geen macht over hebt.

Al met al een heel interessant boek. Roept op om meer te lezen over de Stoa. En ik zou het zeker opnieuw lezen, omdat dit soort lessen niet vaak genoeg gelezen kunnen worden.