Bras over Bras

'De ochtend van 14 augustus 1909 naderde mijn overgrootvader Joan Bras, toen tweeëntwintig jaar, meer dood dan levend het kleinste strandje aan de noordoostkust van Ilhabela. Hoe laat precies dat valt moeilijk te achterhalen.'

De eerste twee zinnen van de roman Het meisje dat poppen liet spreken zijn al een verhaal op zich. Na een zware schipbreuk wordt een eilandengroep aan de Braziliaanse kust opgeschrikt door aangespoelde lijken afkomstig van een Barcelonees schip. Catarina, die de rol van dokter op de eilanden vervult, instrueert de eilandbewoners deze personen zo snel mogelijk te begraven op het strand om de verspreiding van ziektes tegen te gaan. Na een lange nacht hard werken door alle eilandbewoners is er echter nog één merkwaardigheid. Verderop in zee is een ruiter te paard zichtbaar. Wanneer Catarina en een eilandbewoner besluiten het schouwspel van dichterbij te onderzoeken, stuiten ze naast het standbeeld op het lichaam van een jonge man. Catarina, betoverd door het aanzicht van deze mysterieuze man, besluit hem mee te nemen naar het eiland en hem op een speciale plek te begraven.

De man, Catalaan van afkomst, weet het eiland compleet op stelten te zetten door slechts zijn aanwezigheid. Als zijn doodskist ten gevolge van een zware storm naar het huis van Catarina drijft, is het duidelijk dat Joan Bras nog lang niet van plan was om te sterven. Wanneer de blikken van Joan en Catarina elkaar kruisen is het liefde op het eerste gezicht. Het nieuwe leven van Joan op het eiland is het begin van een geschiedenis die de lezer nog naar Parijs en Barcelona zal brengen.

Pep Bras (1962) wordt in de volksmond een echte alleskunner genoemd. Hij werkte onder andere als scenarioschrijver, journalist en als schrijver van romans, poëzie en theater. Op zijn blog Diario de un calvo (vrij vertaald: Dagboek van een kale) bericht hij zijn lezers over zijn belevingen tijdens het schrijven. De grillige Spaanse economie zorgde ervoor dat de auteur werd wegbezuinigd op zijn vorige werkplek. Het gaf hem de gelegenheid om Het meisje dat poppen liet spreken te schrijven. Eerder werk bleef niet onopgemerkt, zo was zijn debuutroman L’edat dels montres (1999) finalist in de Premi Sant Jordi, één van de belangrijkste Catalaanse literaire prijzen.

De roman leest in eerste instantie als een sprookje waarbij het levensgeluk van de personages voelbaar is door de kleurrijke scènes. Het prille geluk wordt echter ruw verstoord en het sprookje wordt grimmig en bizar. Joan Bras slaat een nieuwe avontuurlijke weg in en verhuist naar een volledig nieuwe wereld in de stad Parijs. Het contrast is groot en Joan past zich in eerste instantie maar moeilijk aan. Hier introduceert de auteur een soort rustpauze doordat het avontuur voorbij lijkt te zijn voor Joan en is er meer ruimte voor ontroering. Daarnaast is het interessant om te zien dat het personage van Sión steeds meer ruimte krijgt in het verhaal.

In de epiloog bevestigt de schrijver de vermoedens van de lezer door hen aan de hand te nemen en hen te vertellen over de totstandkoming van deze bijzondere roman. De onzekerheid van de schrijver komt duidelijk naar voren als hij een anekdote beschrijft over een eerdere klus waarbij hij gedwongen werd het verhaal van zijn grootmoeder Sión Bras te vertellen in een autobiografisch boek. Gelukkig heeft de auteur zijn hart gevolgd en kwam hij na het maken van een aantal tekeningen tot de conclusie hoe hij het levensverhaal van zijn overgrootvader zou vormgeven en hierbij uit zou komen bij Sión Bras.

Wanneer het boek uit is, lijkt de scheidslijn tussen fictie en werkelijkheid vervaagd. Pep Bras is erin geslaagd om zijn familieverhaal op een bijzondere wijze te presenteren via een tumultueus liefdesverhaal met een avontuurlijke inslag, dat dichterbij hem staat dan de lezer in eerste instantie vermoedt.