De laatste jaren wordt de thrillerscène overspoeld met boeken uit Scandinavië. Het zijn er zoveel dat er zelfs een eigen genre voor is gecreëerd: de Scandinavische thriller. Waar veel uitgeverijen de nieuwe talenten uit het hoge Noorden spiegelen aan de grootheden Mankell, Läckberg en wijlen Stieg Larsson, is het toch vaak dertien in een dozijn. Vaak betreft het een serie over een politieagent, werkend op een afdeling Moordzaken (of een variant daarvan), die diverse mysteries moet zien op te lossen. Onderscheid is er dus amper. Tot 2007, het jaar waarin de Zweedse schrijver Jens Lapidus zijn debuut maakt in Nederland met Snel Geld , deel een uit de Stockholm-trilogie.

In Snel Geld volgen we drie criminelen. Alle drie hebben ze hetzelfde doel voor ogen; snel geld verdienen en leven als een koning in de criminele onderwereld.
JW, een jonge en ambitieuze student die zich in het drugscircuit wilt opwerken. Hij komt niet bepaald uit een welgesteld gezin, maar wilt dit niet laten blijken aan zijn vrienden: kakkers van het ergste soort die baden in luxe. Hij speelt een dubbelspel door zich een levensstijl net als zijn makkers aan te meten. Daar is natuurlijk wel geld voor nodig. Veel geld. Hij stort zich in de wereld van de cocaïnehandel en wordt hierin al snel een belangrijke schakel.
Jorge, een latino die via een geniale ontsnapping uit een zwaarbewaakte gevangenis probeert te leven als vluchteling. Niet alleen de politie zit achter hem aan, maar ook de mensen die ervoor hebben gezorgd dat hij in de bak is komen te zitten. Hij wilt hen wreken, maar zonder geld is dat een onmogelijke taak. Door haat gedreven pakt hij zijn oude leven weer op: die van een sluwe drugskoerier.
Mrado, een Joegoslavische crimineel werkend als huurling in het maffiaregime van Joegoboss Radovan. Hij is verantwoordelijk voor de cocaïnebusiness van Radovan. Ook hij heeft geld nodig. Geld om een wraakactie op te zetten jegens zijn maffialeider, die hij niet meer vertrouwt wanneer hij een paar plaatsen omlaag wordt gezet in de hiërarchie.
Drie criminelen. Alle drie willen ze snel geld verdienen. En onbewust zijn ze alle drie belangrijke draden in het drugsweb van de meedogenloze Radovan. Een complot wordt gesmeed. Een die grote gevolgen heeft voor de gehele Stockholmse onderwereld..

Jens Lapidus volgt een ander pad dan zijn Scandinavische collega’s door vanuit het perspectief van criminelen het verhaal te vertellen. In dit verhaal geen politieagenten, advocaten of rechters. Zijn verleden als strafrechtadvocaat van vele beruchte onderwereldfiguren van Stockholm komt duidelijk tot uiting in dit eerste deel. Hij beschrijft het keiharde criminele circuit net zo makkelijk als de luxe, decadente bovenwereld van de Zweedse hoofdstad. Het onderscheid tussen feiten en fictie is lastig te bepalen.

Een andere opvallende eigenheid in dit boek is de unieke schrijfstijl. Korte zinnen, direct en treffend. Geen poespas eromheen, enkel zinnen die het verhaal vertellen. Tevens gebruikt Lapidus de taal van de personen in het boek: straattaal. Woorden als floes (geld), tori (informatie) en skotoe (politie) worden veelvuldig gebruikt, maar doen niks af aan het verhaal. Integendeel: het maakt het beeld van de sfeer in het boek alleen maar sterker.
Sterk zijn ook de personages en hun levensstijlen. Vrouwen, drank, drugs, feesten en geweld zijn veel voorkomende elementen in het boek, die zich net zo hard ontwikkelen als de drie hoofdpersonen. Persoonlijk vind ik het personage van JW erg knap neergezet en interessant om te volgen. Wellicht komt dat door het feit dat hij begint als een arme student en het makkelijkst te spiegelen is aan een ‘normaal’ persoon.

Het is te hopen voor Jens Lapidus dat criminelen zijn boeken niet lezen en zich met de personages gaan identificeren, want er staan een aantal handige tips in voor politieagenten (zoals de witwaspraktijken van JW) die de auteur nauwkeurig weet te beschrijven. Voor de gewone lezers kan ik dit boek alleen maar aanbevelen. Duik mee in de donkere steegjes van Stockholm en ontdek een andere, duistere kant van de Zweedse hoofdstad. Jens Lapidus is de gids!