Herlezen zal nodig zijn

Piepend en krakend kwam het verhaal op gang. Vanaf de eerste pagina gevuld met wijsheidjes en intertekstuele verwijzingen, als plichtmatige gojibessen in een chocoladereep. ‘Het menselijk lichaam heeft de neiging om..’ Heel lekker en gezond voor de één, veel te hipster-superfood en afleidend van de chocoladesmaak voor de ander. Alsof voor deze roman alle studieboeken weer uit de kast waren getrokken en het ene college na het andere het geestesoog van de auteur passeerde tijdens het schrijven, vermengd met de angst iets te produceren wat geen literatuur zou zijn.
Deze vertelstijl was wel even wennen. Wellicht komt het doordat de auteur een leeftijdgenoot is en mogelijk vergelijkbaar opgeleid, dat ik denk te begrijpen waar het gevoel dat het zó moest vandaan kwam. Dan kun je uit het oog verliezen dat het tegelijkertijd een bewuste en vrij gedurfde keus kon zijn om op deze manier de registers open te trekken en er met enige regelmaat kunstenaars, schrijvers en algemene uitspraken bij te slepen. Waarom 'show, don’t tell' als je veel te melden hebt. De meeste recensenten in de media waren vol lof over dit schrijfgedrag, wat me dan maar doet concluderen dat smaken verschillen. En dat ik het misschien over tien jaar maar eens moet herlezen en dan van mening veranderd ben. Ook de schrijfstijl, zinsbouw, woordkeus, het was niet goed vast te pakken en het verdween al haast bij de tweede keer lezen, maar er mag misschien nog wat aan gesleuteld worden.
Het spreekt voor de kwaliteit van het verhaal dat ik Moest. Blijven. Doorlezen en dat moest niet eens omdat ik het boek kreeg onder de voorwaarde dat ik er iets van zou vinden. Het had met wat minder literairderig geweld gekund, maar het is zo mooi opgebouwd… Steeds een stukje erbij, maar nooit te veel, beetje verleden, beetje toekomst, beetje heden en uiteindelijk past het hele verhaal prachtig in het toch niet al te grote aantal pagina’s. De neutrale moeder die ineens iets vreemds droomt. De eerste verrassende scène over het trucje van de fotograaf en het intermezzo 'All is falling'. De vage opdracht voor de fotograaf, natuurlijk met de panopticumvergelijking en Foucault erbij gehaald, maar vooruit, symbolisch leek het uit te draaien op het allerbeste kunstwerk van Minnie tot dan toe. De brief waarvan ik me af bleef vragen wat dat voor rare wending werd en waarna het verhaal van realistisch-biografisch-navelstaarderig ineens veel levendiger werd en een nog wat diepzinniger laagje plus wat losse eindjes kreeg. Ik kwam er niet bij deze eerste keer lezen achter hoe het mogelijk was, want zulke verhaalwendingen zijn naar mijn idee altijd gedoemd te mislukken, maar het greep me.
De lagen. Ik heb ze volgens mij niet eens allemaal gevonden. Van dol op zwemles naar bijna verdrinken en moedwillig door het ijs zakken. De vroeggeboorte en de nasleep daarvan. Zelfs Hildegard von Bingen paste naadloos in het verhaal. En die ene portemonnee, de scène waarbij de moeder van hoofdpersoon Minnie deze ging terugbrengen naar de eigenaar die toevallig-niet-toevallig allesbehalve een vreemde voor haar was, die was ijzersterk. De bommelding, het zoemende meisje onder de kapstok, om je levendig voor te stellen en snel verder te lezen om te weten hoe het afloopt. En de vragen om mee te blijven zitten na het lezen, de verhaallijnen die erom smeken te worden afgesloten. Gaat Minnie hetzelfde doen als haar moeder destijds? De vliegreis aan het eind, vlucht ze echt, of gaat ze de fotograaf opzoeken? En komt het dan goed? Kijk ik misschien te veel Hollywoodfilms? Als ik na een debuut zin krijg om deel twee er achteraan te lezen, was het volgens mij een sterk debuut, dat terecht alle lof en prijzen kreeg. Het belooft bovendien heel veel goeds voor de toekomst.