Lezersrecensie
Oud zeer wordt nieuw zeer
In Dunkelblum, het fictieve Oostenrijkse grensplaatsje met Hongarije worden door toedoen van recente lokale gebeurtenissen, op pijnlijke wijze oude oorlog trauma’s opgerakeld.
Het is een intrigerende geschiedenis die diep in het gedachtengoed van de bewoners is geworteld. In de tweede wereldoorlog is door een groep lokale jongeren, teenagers nog, jacht gemaakt op joden die in een nabij gelegen bos waren omgebracht. Het hele stadje weet het maar alle naast betrokkenen houden zich stil. Maar zoals vaak worden door samenvallende omstandigheden de verschillende “kampen” binnen de kleine gemeenschappen blootgelegd. Een onderzoekende ondernemer die een heemkundig museum wil oprichten. Een pittige kleindochter van een van de notabelen, die ook nieuwsgierig is naar het verleden van Dunkelblum. Een vreemde hotelgast met kennelijk lokale historische banden. Dan is er nog de splijtzwam van de inrichting voor de waterhuishouding in de regio. Vergelijkbaar met de bestseller van Juli Zeh Ons soort mensen, waar de komst van een windmolenpark de lokale gemoederen heftig deed opschudden, is hier het waterschap de angel. De voor-en tegenstanders van de komst van een watertoren met alle consequenties daarvan doet de gemeenschap splijten. Oud zeer wordt nieuw zeer.
De helderheid waar Juli Zeh de zoekende en weerbarstige gemeenschap in haar boek beschrijft mis ik in deze roman. Eva Menasse wil te veel, overigens op waarheid berustende, voorvallen uit de donkere decennia rond de tweede wereld oorlog vertellen. En detail. Met veel, heel veel personages. Met uitweidingen die in een filmscript nuttig kunnen zijn, maar hier storend. Drie pagina’s uitweiding over de keuze van een nieuwe mopshond. Of in welke klankkleur je het woord septiemakkoord uitspreekt (pag.62). Met familienamen die meerdere generaties betreffen, die mix leidt tot verwarring. Voor -en achternamen worden soms om en om door elkaar gebruikt. Dat werkt onrustig. Toch lees je nieuwsgierig gemaakt, stug door. Je wilt wel weten waar al die “opgelaten ballonnen” naar toe gaan. Maar helaas, behalve Docter Alois Ferbenz blijven de meeste Dunkelblumers zwijgen. Veel van die aangestipte zaken worden onvoldoende uitgewerkt.
Het boek zit vol met onderhuidse homofobe verwensingen en verdekte jodenhaat. De auteur verbloemt niets. Dat is krachtig en nodigt uit tot nadenken. Dat wordt hier flink aangereikt. Niet alleen in Duitsland, ook in Oostenrijk speelde de rassenhaat destijds een grote rol.
Helaas staan dat er nog al wat “kromme” zinnen in. Plus een “apart” woordgebruik. Mendelt op pagina 159, nodigt mij niet direct uit om aan het overerven van kenmerken door opeenvolgende generaties te denken.
Dit epos van 519 pagina’s zit zo vol met individuele verhalen waardoor je gemakkelijk de draad kwijtraakt. Dat is jammer. Dunkelblum, de protagonist die toch met veel stemmen spreekt. Dunkelblum zwijgt bepaald niet.
Heemstede, 25 juli 2022.
Ton van Ierschot
Het is een intrigerende geschiedenis die diep in het gedachtengoed van de bewoners is geworteld. In de tweede wereldoorlog is door een groep lokale jongeren, teenagers nog, jacht gemaakt op joden die in een nabij gelegen bos waren omgebracht. Het hele stadje weet het maar alle naast betrokkenen houden zich stil. Maar zoals vaak worden door samenvallende omstandigheden de verschillende “kampen” binnen de kleine gemeenschappen blootgelegd. Een onderzoekende ondernemer die een heemkundig museum wil oprichten. Een pittige kleindochter van een van de notabelen, die ook nieuwsgierig is naar het verleden van Dunkelblum. Een vreemde hotelgast met kennelijk lokale historische banden. Dan is er nog de splijtzwam van de inrichting voor de waterhuishouding in de regio. Vergelijkbaar met de bestseller van Juli Zeh Ons soort mensen, waar de komst van een windmolenpark de lokale gemoederen heftig deed opschudden, is hier het waterschap de angel. De voor-en tegenstanders van de komst van een watertoren met alle consequenties daarvan doet de gemeenschap splijten. Oud zeer wordt nieuw zeer.
De helderheid waar Juli Zeh de zoekende en weerbarstige gemeenschap in haar boek beschrijft mis ik in deze roman. Eva Menasse wil te veel, overigens op waarheid berustende, voorvallen uit de donkere decennia rond de tweede wereld oorlog vertellen. En detail. Met veel, heel veel personages. Met uitweidingen die in een filmscript nuttig kunnen zijn, maar hier storend. Drie pagina’s uitweiding over de keuze van een nieuwe mopshond. Of in welke klankkleur je het woord septiemakkoord uitspreekt (pag.62). Met familienamen die meerdere generaties betreffen, die mix leidt tot verwarring. Voor -en achternamen worden soms om en om door elkaar gebruikt. Dat werkt onrustig. Toch lees je nieuwsgierig gemaakt, stug door. Je wilt wel weten waar al die “opgelaten ballonnen” naar toe gaan. Maar helaas, behalve Docter Alois Ferbenz blijven de meeste Dunkelblumers zwijgen. Veel van die aangestipte zaken worden onvoldoende uitgewerkt.
Het boek zit vol met onderhuidse homofobe verwensingen en verdekte jodenhaat. De auteur verbloemt niets. Dat is krachtig en nodigt uit tot nadenken. Dat wordt hier flink aangereikt. Niet alleen in Duitsland, ook in Oostenrijk speelde de rassenhaat destijds een grote rol.
Helaas staan dat er nog al wat “kromme” zinnen in. Plus een “apart” woordgebruik. Mendelt op pagina 159, nodigt mij niet direct uit om aan het overerven van kenmerken door opeenvolgende generaties te denken.
Dit epos van 519 pagina’s zit zo vol met individuele verhalen waardoor je gemakkelijk de draad kwijtraakt. Dat is jammer. Dunkelblum, de protagonist die toch met veel stemmen spreekt. Dunkelblum zwijgt bepaald niet.
Heemstede, 25 juli 2022.
Ton van Ierschot
3
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Ton van Ierschot
Gesponsord
Een sinister geheim bedreigt de bekendste Amerikaanse presidentsverkiezingen. De erfgenamen van A.C. Porter is de zesde winnaar van de Hebban Thrillerprijs.
