Lezersrecensie
Geen vakantie door Europa voor Ólafur Egilsson
Recensie door Roosje en Truusje
Uitgeverij de Brouwerij Brainbooks
'Een weerloze en onschuldige groep mensen
is nog nooit zoiets afschuwelijks aangedaan.
niet in het buitenland, niet in IJsland,
zelfs niet tijdens de vernietiging van Jeruzalem.'
- Kláus Eyjólfsson, Lögréttumaður, 1627
Geen vakantie door Europa voor Ólafur Egilsson
De reizen van Olafur Egilsson. Een 17e-eeuwse IJslander ontvoerd door moslimpiraten is het jubileumboek van Uitgeverij de Brouwerij. De kroon op 12,5 jaar noeste arbeid en de honderdste publicatie van de uitgeverij.
Roosje- Het is een bijzonder boekje geworden; het riep bij mij enerzijds herinneringen op aan boeken van Jules Verne (Reis naar het middelpunt van de aarde), ook door de gravures; anderzijds aan IJsland zelf, dat geologisch zo bijzondere eiland, waar ik een paar jaar geleden ruim 3,5 week rondgetrokken heb terwijl het ‘s nachts niet donker werd; wat een uitzonderlijke ervaring is dat!
Truusje- Op dit boekje zat ik al een hele poos vol ongeduld te wachten. De reizen door IJsland die Uitgeefster Henriette Faas op Facebook postte heb ik met bovenmatige interesse gevolgd. Een prachtig land, waar ik veel indrukwekkende stukken natuur heb gezien.
Het jubileumboek is een heel bijzondere, zowel qua verhaal, als qua uitvoering. Een prachtig genaaid gebonden hardcover, compleet met leeslint en kapitaalbandjes.
Dit is het verhaal over een brute inval op van dinsdag 17 juli 1627 op het eilandje Heimaey - onderdeel van de Vestmannæyjar (Westman Eilanden) ten zuiden van IJsland - door Barbarijse moslim-piraten uit Noord-Afrika om er slaven te roven. Dat is op zich al heel heel bijzonder. Waarom reizen Noord-Afrikanen, Algerijnse moslim slavenhandelaars, ‘Turken’ ( zo werden de moslims in de 17e eeuw vaak genoemd), helemaal naar IJsland om daar mensen te roven? Enerzijds omdat er veel op IJsland gezeild werd, meestal om vis te vangen, maar ook omdat er, verrassend genoeg, Nederlanders bij betrokken waren. Meer willen we daar nu niet over kwijt, dan geven we te veel weg.
Eerwaarde Ólafur Egilsson heeft het allemaal meegemaakt: drie zeilschepen naderden het eiland en in een ommezien werden de sloepen gevuld met zo'n 300 man, Barbarijse piraten maar ook een handjevol Engelsen die als gids dienden te fungeren. Ze waaierden uit over het eiland en de paniek onder de bevolking sloeg toe. Veel om zich te verdedigen hadden ze niet, slechts wat buskruit en een paar musketten. Gedurende twee etmalen roofden de piraten alles wat los en vast zat, staken huizen in brand, slachtten de zich verzettende bevolking op barbaarse wijze af en wisten uiteindelijk bijna 250 mensen te overmeesteren en gevangen te zetten. Vanuit de Oostfjorden waren er ook al ongeveer 150 gevangenen, wat het totaal aan mannen, vrouwen en kinderen op zo'n 400 bracht. Ze werden allen ondergebracht in het ruim van de drie schepen.
Ook Ólafur werd met vrouw en kinderen gevangen gezet en naar Algiers gevaren, waar ze als slaven verhandeld zouden worden. Dominee Ólafur zocht veel steun in zijn geloof.
'Alles geschiedt zoals de Heer wil: als we geoordeeld worden, dan worden we gestraft door God, zodat we niet eeuwig verloren zijn.'
Hijzelf werd vanuit Algiers weggestuurd om losgeld te verzamelen om zichzelf en zijn gezin vrij te kopen. Dat is een situatie die op dit moment nog steeds bestaat: dat mensen gevangen genomen worden en dat voor hen losgeld gevraagd wordt. Zo komen opstandelingen in met name in Afrika, en ook piraten!, aan broodnodige inkomsten.
Ólafurs reis door Europa naar de Deense koning om een grote som geld in te zamelen, maken wij mee. Saillant detail is zijn beschijving van Nederland, waar hij zich verbaasde over de vele windmolens die hij tegenkwam en waar de aardigste mensen en aantrekkelijkste vrouwen woonden.
Helaas was hij onfortuinlijk en moest onverrichterzake naar huis terugkeren. De kans om zijn vrouw en kinderen vrij te kunnen kopen zag hij verdwijnen als sneeuw voor de zon.
Door de bisschop werd hem gevraagd om zijn wederwaardigheden op te tekenen. Zijn manuscript werd pas veel later uitgegeven in 1741, in het Deens, en daarvan verscheen nog weer later een Engelse vertaling. Het oorspronkelijke manuscript van Ólafur werd handmatig gekopieerd. De boekdrukkunst die zich in Europa explosief ontwikkelde als de moderniteit bij uitstek, te vergelijken met onze digitale wereld, vond in IJsland geen vruchtbare bodem: te duur wellicht en er woonden te weinig mensen om dure drukpersen in te voeren.
Ólafurs verdriet en ontberingen zijn zeer navoelbaar. Dat maakt dit reisverslag voor een groot deel herkenbaar en sympathiek. Zijn omzwervingen door een Europa dat zo heel anders is dan zijn geboorte-eiland, zijn erg aandoenlijk, temeer hij ook geen geld heeft om rond te komen en van giften afhankelijk was. Van de reis wist hij zich nog veel te herinneren, waardoor hij vele details heeft kunnen beschrijven. Ook de geografische en historische beschrijvingen van hetgeen hij onderweg ziet en meemaakt, zijn invoelbaar en op een bepaalde wijze een beetje grappig, misschien omdat hij aandoenlijk is.
Roosje- Ik was nog vergeten te vermelden dat de 17e eeuw mijn speciale interesse heeft, met name de geschiedenis van de Republiek. Dan is zo’n boekje als dit natuurlijk een geweldig kleinood. Van een economische tak als de slavenhandel waar zo’n beetje iedereen bij betrokken kon zijn, word je niet vrolijk maar het was de realiteit, overal in de wereld.
De plaatjes, die afkomstig zijn uit de Engelse uitgave, zijn heerlijk en ademen helemaal de sfeer van de 17e eeuw. Ik heb genoten!
Vrij snel nadat Heimaey was overvallen schreef Kláus Eyjólfsson zijn oggetuigeverslag, opdat deze afgrijselijke gebeurtenis nooit meer vergeten zou worden. Ook dit verslag is opgenomen in het boek.
Dit boek is van een voorwoord voorzien door Prof. dr. Hans Renes. De proloog en epiloog zijn van de hand van Karl Smári Hreinsson en Adam Nichols, de vertalers die in 2008 het originele IJslandse verhaal in het Engels hebben vertaald. Hierin beschrijven ze veel opmerkelijke details die een magnifieke aanvulling zijn op het verhaal.
Truusje- Ach die arme Eerwaarde Ólafur, aan zijn eigen God overgeleverd. Zo hartroerend en onmachtig, misschien zelfs wel wat naïef. Hij moest zijn gezin in den vreemde achterlaten en een reis van bijna twaalf maande vervolbrengen. Een reis die helaas zonder het beoogde succes zou eindigen in IJsland.
Een prachtig hebbe-boek om de oogstrelende uitvoering en illustraties, en de historische waarde die het heeft vanwege een stuk geschiedenis dat ik eigenlijk nog niet kende.
De uitmuntende vertaling van de hand van Joris van Os bracht me wat vraagtekens. In de tekst van de reis beginnen veel zinnen met 'toen', wat voor een auteur natuurlijk een no go is, maar de authenticiteit van dit document wel recht doet. Toch Joris maar eens om commentaar gevraagd...
'Eerwaarde Ólafur was geen literator, maar iemand die gewoon opschreef wat hij zag en dacht.
Als vertaler is het dan heel verleidelijk om het ‘mooier’ te maken. Om er fraaie literaire volzinnen van te maken. Zeker als de vertaler zelf eigenlijk schrijver is. Maar dat is als vertaler weer een no go. Je mag de brontekst natuurlijk niet veranderen. Zeker niet bij een historische tekst.
Ik heb er dus voor gekozen om de ‘naïeve’ toon van het origineel te handhaven. Dat maakt ook deel uit van de charme van de oorspronkelijke tekst, en de onmacht die Ólafur in den vreemde gevoeld moet hebben.
Het is het eeuwenoude dilemma van de vertaler: moet ik naar de geest of de letter vertalen?
Als iets lelijk is, moet ik het dan mooier maken? Als iets fout is, moet ik het dan verbeteren?
Het maakte deze vertaling bijzonder en frustrerend tegelijk.'
Gefeliciteerd Uitgeverij de Brouwerij!
Titel: De reizen van Ólafur Egilsson
Originele Titel: The travels of referend Ólafur Egilsson
Vertaling: Joris van Os
Bindwijze: Hardcover
Pagina's: 176
ISBN: 9789078905097
Uitgevenrij de Brouwerij Brainbooks
Verschenen: juli 2019
Uitgeverij de Brouwerij Brainbooks
'Een weerloze en onschuldige groep mensen
is nog nooit zoiets afschuwelijks aangedaan.
niet in het buitenland, niet in IJsland,
zelfs niet tijdens de vernietiging van Jeruzalem.'
- Kláus Eyjólfsson, Lögréttumaður, 1627
Geen vakantie door Europa voor Ólafur Egilsson
De reizen van Olafur Egilsson. Een 17e-eeuwse IJslander ontvoerd door moslimpiraten is het jubileumboek van Uitgeverij de Brouwerij. De kroon op 12,5 jaar noeste arbeid en de honderdste publicatie van de uitgeverij.
Roosje- Het is een bijzonder boekje geworden; het riep bij mij enerzijds herinneringen op aan boeken van Jules Verne (Reis naar het middelpunt van de aarde), ook door de gravures; anderzijds aan IJsland zelf, dat geologisch zo bijzondere eiland, waar ik een paar jaar geleden ruim 3,5 week rondgetrokken heb terwijl het ‘s nachts niet donker werd; wat een uitzonderlijke ervaring is dat!
Truusje- Op dit boekje zat ik al een hele poos vol ongeduld te wachten. De reizen door IJsland die Uitgeefster Henriette Faas op Facebook postte heb ik met bovenmatige interesse gevolgd. Een prachtig land, waar ik veel indrukwekkende stukken natuur heb gezien.
Het jubileumboek is een heel bijzondere, zowel qua verhaal, als qua uitvoering. Een prachtig genaaid gebonden hardcover, compleet met leeslint en kapitaalbandjes.
Dit is het verhaal over een brute inval op van dinsdag 17 juli 1627 op het eilandje Heimaey - onderdeel van de Vestmannæyjar (Westman Eilanden) ten zuiden van IJsland - door Barbarijse moslim-piraten uit Noord-Afrika om er slaven te roven. Dat is op zich al heel heel bijzonder. Waarom reizen Noord-Afrikanen, Algerijnse moslim slavenhandelaars, ‘Turken’ ( zo werden de moslims in de 17e eeuw vaak genoemd), helemaal naar IJsland om daar mensen te roven? Enerzijds omdat er veel op IJsland gezeild werd, meestal om vis te vangen, maar ook omdat er, verrassend genoeg, Nederlanders bij betrokken waren. Meer willen we daar nu niet over kwijt, dan geven we te veel weg.
Eerwaarde Ólafur Egilsson heeft het allemaal meegemaakt: drie zeilschepen naderden het eiland en in een ommezien werden de sloepen gevuld met zo'n 300 man, Barbarijse piraten maar ook een handjevol Engelsen die als gids dienden te fungeren. Ze waaierden uit over het eiland en de paniek onder de bevolking sloeg toe. Veel om zich te verdedigen hadden ze niet, slechts wat buskruit en een paar musketten. Gedurende twee etmalen roofden de piraten alles wat los en vast zat, staken huizen in brand, slachtten de zich verzettende bevolking op barbaarse wijze af en wisten uiteindelijk bijna 250 mensen te overmeesteren en gevangen te zetten. Vanuit de Oostfjorden waren er ook al ongeveer 150 gevangenen, wat het totaal aan mannen, vrouwen en kinderen op zo'n 400 bracht. Ze werden allen ondergebracht in het ruim van de drie schepen.
Ook Ólafur werd met vrouw en kinderen gevangen gezet en naar Algiers gevaren, waar ze als slaven verhandeld zouden worden. Dominee Ólafur zocht veel steun in zijn geloof.
'Alles geschiedt zoals de Heer wil: als we geoordeeld worden, dan worden we gestraft door God, zodat we niet eeuwig verloren zijn.'
Hijzelf werd vanuit Algiers weggestuurd om losgeld te verzamelen om zichzelf en zijn gezin vrij te kopen. Dat is een situatie die op dit moment nog steeds bestaat: dat mensen gevangen genomen worden en dat voor hen losgeld gevraagd wordt. Zo komen opstandelingen in met name in Afrika, en ook piraten!, aan broodnodige inkomsten.
Ólafurs reis door Europa naar de Deense koning om een grote som geld in te zamelen, maken wij mee. Saillant detail is zijn beschijving van Nederland, waar hij zich verbaasde over de vele windmolens die hij tegenkwam en waar de aardigste mensen en aantrekkelijkste vrouwen woonden.
Helaas was hij onfortuinlijk en moest onverrichterzake naar huis terugkeren. De kans om zijn vrouw en kinderen vrij te kunnen kopen zag hij verdwijnen als sneeuw voor de zon.
Door de bisschop werd hem gevraagd om zijn wederwaardigheden op te tekenen. Zijn manuscript werd pas veel later uitgegeven in 1741, in het Deens, en daarvan verscheen nog weer later een Engelse vertaling. Het oorspronkelijke manuscript van Ólafur werd handmatig gekopieerd. De boekdrukkunst die zich in Europa explosief ontwikkelde als de moderniteit bij uitstek, te vergelijken met onze digitale wereld, vond in IJsland geen vruchtbare bodem: te duur wellicht en er woonden te weinig mensen om dure drukpersen in te voeren.
Ólafurs verdriet en ontberingen zijn zeer navoelbaar. Dat maakt dit reisverslag voor een groot deel herkenbaar en sympathiek. Zijn omzwervingen door een Europa dat zo heel anders is dan zijn geboorte-eiland, zijn erg aandoenlijk, temeer hij ook geen geld heeft om rond te komen en van giften afhankelijk was. Van de reis wist hij zich nog veel te herinneren, waardoor hij vele details heeft kunnen beschrijven. Ook de geografische en historische beschrijvingen van hetgeen hij onderweg ziet en meemaakt, zijn invoelbaar en op een bepaalde wijze een beetje grappig, misschien omdat hij aandoenlijk is.
Roosje- Ik was nog vergeten te vermelden dat de 17e eeuw mijn speciale interesse heeft, met name de geschiedenis van de Republiek. Dan is zo’n boekje als dit natuurlijk een geweldig kleinood. Van een economische tak als de slavenhandel waar zo’n beetje iedereen bij betrokken kon zijn, word je niet vrolijk maar het was de realiteit, overal in de wereld.
De plaatjes, die afkomstig zijn uit de Engelse uitgave, zijn heerlijk en ademen helemaal de sfeer van de 17e eeuw. Ik heb genoten!
Vrij snel nadat Heimaey was overvallen schreef Kláus Eyjólfsson zijn oggetuigeverslag, opdat deze afgrijselijke gebeurtenis nooit meer vergeten zou worden. Ook dit verslag is opgenomen in het boek.
Dit boek is van een voorwoord voorzien door Prof. dr. Hans Renes. De proloog en epiloog zijn van de hand van Karl Smári Hreinsson en Adam Nichols, de vertalers die in 2008 het originele IJslandse verhaal in het Engels hebben vertaald. Hierin beschrijven ze veel opmerkelijke details die een magnifieke aanvulling zijn op het verhaal.
Truusje- Ach die arme Eerwaarde Ólafur, aan zijn eigen God overgeleverd. Zo hartroerend en onmachtig, misschien zelfs wel wat naïef. Hij moest zijn gezin in den vreemde achterlaten en een reis van bijna twaalf maande vervolbrengen. Een reis die helaas zonder het beoogde succes zou eindigen in IJsland.
Een prachtig hebbe-boek om de oogstrelende uitvoering en illustraties, en de historische waarde die het heeft vanwege een stuk geschiedenis dat ik eigenlijk nog niet kende.
De uitmuntende vertaling van de hand van Joris van Os bracht me wat vraagtekens. In de tekst van de reis beginnen veel zinnen met 'toen', wat voor een auteur natuurlijk een no go is, maar de authenticiteit van dit document wel recht doet. Toch Joris maar eens om commentaar gevraagd...
'Eerwaarde Ólafur was geen literator, maar iemand die gewoon opschreef wat hij zag en dacht.
Als vertaler is het dan heel verleidelijk om het ‘mooier’ te maken. Om er fraaie literaire volzinnen van te maken. Zeker als de vertaler zelf eigenlijk schrijver is. Maar dat is als vertaler weer een no go. Je mag de brontekst natuurlijk niet veranderen. Zeker niet bij een historische tekst.
Ik heb er dus voor gekozen om de ‘naïeve’ toon van het origineel te handhaven. Dat maakt ook deel uit van de charme van de oorspronkelijke tekst, en de onmacht die Ólafur in den vreemde gevoeld moet hebben.
Het is het eeuwenoude dilemma van de vertaler: moet ik naar de geest of de letter vertalen?
Als iets lelijk is, moet ik het dan mooier maken? Als iets fout is, moet ik het dan verbeteren?
Het maakte deze vertaling bijzonder en frustrerend tegelijk.'
Gefeliciteerd Uitgeverij de Brouwerij!
Titel: De reizen van Ólafur Egilsson
Originele Titel: The travels of referend Ólafur Egilsson
Vertaling: Joris van Os
Bindwijze: Hardcover
Pagina's: 176
ISBN: 9789078905097
Uitgevenrij de Brouwerij Brainbooks
Verschenen: juli 2019
3
3
Reageer op deze recensie
