Te weinig historie en teveel gevoel

De vertaling van de historische thriller De Duivelsbijbel die in Duitsland verscheen in 2007 is in dat land inmiddels al gevolgd door deel 2: Die Wächter der Teufelsbibel.
Voorin het boek geeft de auteur een - niet alfabetisch - overzicht van de personages. Het nawoord beslaat 5 bladzijden, en geeft een nuttige uitleg over wat echt historisch is, en wat door hem in meer of mindere mate is bewerkt. Helaas worden de vele onbekende - vooral Latijnse - termen in het boek nauwelijks verklaard; een hulplijst hiervan zou zeker zo wenselijk geweest zijn. Tot zover de opmerkingen vooraf.
Gedurende bijna 600 bladzijden volgen we de lotgevallen van vooral Andrej, Cyprian, Agnes en een handvol monniken, die allen door het bestaan van de Duivelsbijbel beïnvloed worden.
Samen met nog ongeveer 20 andere personages proberen ze zich tussen 1572 en 1592 in een maalstroom van gebeurtenissen staande te houden.
De hoofdlocaties zijn Wenen, Rome, gebieden in en rond Praag en Toledo, maar de auteur slaagt er niet genoeg in, om het dagelijkse leven van die tijd weer te geven. Verder dan iets aanstippen gaat de schrijver meestal niet.
Het verhaal begint heftig, met de afslachting van een groep gevluchte Hugenoten. Ook verder in het boek is de actie regelmatig aanwezig.
De schrijfstijl is vaak hoogdravend. De emoties vlammen regelmatig onnatuurlijk hoog op. Dit werkt regelmatig onbedoeld op de lachspieren. Het komt ook voor, dat een persoon hardop tegen zichzelf fluistert of mompelt om zo iets aan de lezer over te brengen.
De logica ontbreekt soms: zo doorziet de kwade genius – een Dominicaner priester – iedereen onmiddellijk en handelt snel en geraffineerd, maar het gedrag van deze superman verandert tijdens de finale aan het einde zonder enige aanwijsbare reden in het tegendeel.
De “fabulator principatus” ontvangt voor zijn diensten aan de keizer geen enkele beloning en blijft straatarm. Een verbitterde echtgenote verstoot haar aangenomen kind, maar verderop ontfermt ze zich plotsklaps over een ander schepseltje.
De oorzaak van het verschijnen van Andrej aan het hof van de keizer wordt trouwens op de achterflap verkeerd weergegeven, waardoor ik me afvraag, hoe intensief dit boek door de uitgever/redacteur gelezen is.
Een erotische passage beslaat vier bladzijden en geeft in ieder geval nog informatie over de (ont)kleding van man en vrouw in die tijd. In zo’n dik boek mag men eigenlijk meer informatie verwachten over die boeiende periode. Zo wordt er over alchemie niets uitgelegd, oorzaken van de religieuze twisten tussen protestanten en katholieken komen eigenlijk niet aan bod, de Turkse dreiging komt uit de lucht vallen en de conflicten tussen de paus in Rome en de kardinalen blijven ook onderbelicht. Allemaal gemiste kansen om de lezer via deze thriller iets meer inzicht over dit tijdperk te verschaffen. Misschien wordt dit in het vervolgdeel nog goedgemaakt.
Gelukkig komen er ook enkele scènes voor, die werkelijk bewust grappig beschreven zijn.
De spanningsmomenten nemen wel toe, naarmate men verder in het boek leest en enige informatie over sommige aspecten van die periode verschaft de schrijver ons nog wel.
Als men een niet al te diepgaand boek over enkele feiten en legenden uit de 16e eeuw wil lezen, waarin de spanning ten koste van de logica en echte gevoelens gaat en de personages niet kritisch gevolgd worden, dan krijgt men wel waar voor zijn geld.
Tot slot een kleine greep uit de overweldigende stroom emoties die in gezwollen taalgebruik aan de lezer wordt geoffreerd. “Ze was een dobberende ziel in de zee van een mensheid” - “Hij voelde haar handen koud en levenloos worden” - de zonsondergang overgoot hen met warm licht, dat noch zijn noch haar ziel bereikte” – “In zijn borst galmden de hartslagen als in een aardewerken schaal met veel barsten” – “een eenzame wolf, die door een woud van verachting draafde” – “dat ook het lichaam naar versmelting streeft wanneer twee zielen elkaar hebben gevonden.”