Het Bernini mysterie: een meeslepende thriller

Het Bernini mysterie van Dan Brown is misschien minder bekend dan de Da Vinci code, maar minstens even indrukwekkend geschreven. Door de enorme media aandacht voor het laatst vernoemde boek, wordt het Bernini mysterie vaak onderschat.

Dan Brown is een wereldberoemde Amerikaanse schrijver en voormalig popzanger en pianist. Hij schrijft verhalen in het genre thrillerfictie waarbij fictie verweven is met historisch juiste feiten. Brown haalt zijn inspiratie uit zijn interesse voor cryptografie en zijn passie voor codes, symbolen en complottheorieën. Er werden in meer dan veertig verschillende talen al meer dan tweehonderdtwintig miljoen exemplaren van zijn boeken verkocht.
Het Bernini mysterie is geen uitzondering op Browns gebruikelijke bron van inspiratie, want het verhaal gaat over een complottheorie tegen het Vaticaan en professor Langdon, het terugkerende hoofdpersonage van ‘de da Vinci code’, loopt op zijn weg door Rome heel wat symbolen en codes tegen het lijf. Het boek won in 2003 de ‘Zilveren Vingerafdruk’.
Het Bernini mysterie begint wanneer professor Robert Langdon naar CERN, een onderzoekslaboratorium in Genève, wordt gehaald om een mysterieus symbool op de borst van een vermoorde wetenschapper te verklaren. Langdon, die jarenlang onderzoek heeft gedaan naar de Illuminatie, legt behoorlijk snel een verband tussen het brandmerk en de machtigste terreurbeweging die de wereld ooit heeft gekend, maar hij was ervan overtuigd dat die al lang niet meer bestaat. Later blijkt dat de Illuminatie een tijdbom in het Vaticaan heeft verstopt en met een perfecte timing, want de kardinalen zijn bij elkaar gekomen om een nieuwe paus te kiezen. Op dat moment wordt het ernstig. Langdon en de dochter van de vermoorde wetenschapper, Vittoria Vetra, trekken naar Rome om de bom te vinden voor het te laat is. Hun eerste probleem is de bewaking van Vaticaanstad overtuigen dat hun verhaal echt is, daarna moeten Langdon en Vetra een vierhonderd jaar oud spoor volgen dat ‘het Pad der Verlichting’ wordt genoemd. Langdons unieke kennis van de Illuminatie wordt zwaar op de proef gesteld en verschillende gebeurtenissen hebben een invloed op hun zoektocht. Wat Langdon en Vetra meemaken op hun weg door Rome en of het hen lukt om het Vaticaan te redden, wordt in het meeslepende verhaal van Brown beetje bij beetje onthuld.
Het boek bevat twee plattegronden: één van het hedendaagse Rome en één van Vaticaanstad, ook staan er een stukjes tekst in het boek getiteld ‘feiten’, ‘opmerking van de auteur’ en ‘dankbetuiging’. Wat wel opvalt is dat Brown al bij het eerste titeltje ‘feiten’ niet helemaal eerlijk is, antimaterie wordt al heel lang gemaakt en het is dus niet slechts kortgeleden voor het eerst gecreëerd. Ook beweert Brown dat antimaterie heel erg onstabiel is, maar ook dit is verkeerd, antimaterie mag niet in contact komen met materie, maar ze zijn even stabiel. Brown geeft ook een heel uitgebreide beschrijving van de gebeurtenissen en omgeving weer. Daarbij wisselt hij vaak af tussen historische feiten en fictie.
Het verhaal begint met een proloog die verteld wordt vanuit het standpunt van Leonardo Vetra die op de grond ligt te kronkelen van de pijn, na deze proloog wordt de lezer meegenomen naar Langdons Victoriaanse huis in Amerika. De verhaallijn is chronologisch opgebouwd, al zijn er hier en daar wel een aantal flashbacks terug te vinden, zoals bijvoorbeeld wanneer Langdon terugdenkt aan zijn nacht watertrappelen in een afgedankte waterput. Ook wanneer de camerlengo zich de dag waarop hij zijn moeder verloor herinnert is een flashback. In het boek vinden we een vertraging van de gebeurtenissen, de vertelde tijd is korter dan de verteltijd, het verhaal speelt zich immers af in ongeveer vierentwintig uur.
In het verhaal is een auctoriële verteller aan het woord. Deze verteller neemt niet deel aan het verhaal en lijkt het grootste deel van het verhaal niet aanwezig, maar hij is er wel degelijk. Dit wordt duidelijk wanneer hij laat merken dat hij meer weet dan de personages, dit gebeurt meestal op het einde van een hoofdstuk. Een zin die dit duidelijk illustreert is: “ Als hij de waarheid had geweten, de gruwel die Vittoria te wachten stond, zou hij voor haar hebben gewenst dat ze dood was.” Langdon zit op dit punt in het verhaal opgesloten in een nis onder een sarcofaag en hij vraagt zich af of Vittoria nog leeft.
Brown kiest in dit boek weer voor een brandend actueel onderwerp: het eeuwig voortdurende twistpunt tussen de wetenschap en het geloof. Ook de titel is te linken aan het onderwerp doordat de kunstenaar, Bernini, volgens Brown ook ooit lid was van de Illuminatie, deze groep van wetenschappers was immers heel erg tegen het conservatieve beleid van de Kerk. De titel zelf is dus te verklaren door de verwijzing naar Bernini, die de beelden maakte die Langdon en Vittoria Vetra de weg moeten wijzen door Rome tijdens hun zoektocht naar de bom. In het verhaal wordt dan wel beweerd dat Bernini de geheime kunstenaar van de Illuminatie was, die geïnfiltreerd was in het Vaticaan en zo de kunstwerken op de juiste plaatsen kon krijgen om het ‘Pad der Verlichting’ te maken, maar dit is helemaal niet zeker. Waar het woord mysterie in de titel vandaan komt, is nogal voor de hand liggend aangezien het hele verhaal een raadsel is dat moet worden opgelost en het liefst voor dat Vaticaanstad ontploft.
Het boek speelt zich voor het grootste deel af in Rome en Vaticaanstad en ik vermoed dat deze omgeving ook een symbolische functie heeft, omdat het Vaticaan een heel belangrijke rol speelt in het christendom en het thema van het boek de strijd tussen religie, in dit geval het christendom, en wetenschap is. Brown creëert door de uitgebreide beschrijving van de plaatsen waar spannende gebeurtenissen plaatsvinden enorm veel sfeer. Een goed voorbeeld hiervan is wanneer Langdon en mevrouw Vetra bij het eerste ‘Altaar van de Wetenschap’ komen dat zich in een verlaten kerk bevindt, de kerk is donker en ze horen gekraak, dat blijkt achteraf wel van een muis te zijn, maar toch zorgt het voor hele grote spanning.
Wel zijn er enkele puntjes van kritiek, zoals bijvoorbeeld de verliefdheid van Langdon en Vetra. Het boek speelt zich in minder dan vierentwintig uur af en als je als lezer niet oplet lijkt het door deze korte romances langer te duren, maar hun verliefdheid is dus wel vrij onrealistisch zelfs gezien alle vurige, intense momenten die ze meemaken. Ook wordt de Katholieke Kerk in een erg negatief daglicht gesteld. De meesten weten wel dat Brown en de Kerk niet op al te beste voet met elkaar staan, maar de onoplettende lezer kan gaan geloven dat wat er in het boek staat allemaal waar is, doordat Brown het zo geschreven heeft dat het allemaal feiten lijken, maar het blijft toch een verzonnen verhaal. Het enige moment dat de auteur zijn geloofwaardigheid even verliest, is wanneer Langdon, ondanks alle wetenschappelijke verklaringen die Brown er aan geeft, de val uit de helikopter overleeft. Ondanks deze kleine minpunten, blijft het wel een meesterlijk geschreven boek.
Ik denk dat Brown het boek geschreven heeft, omdat hij iemand is met een heel grote interesse in symbolen, raadsels en cryptologie. Ook hij heeft de gave om ingewikkelde boeken zo te schrijven dat je toch niet wil of zelfs kan stoppen met lezen. Ik denk dat de auteur zijn lezers kennis wilde laten maken met de Illuminatie, omdat veel mensen hen niet kennen en zij zijn wel een interessant onderwerp om over te schrijven. Zeker in dit boek passen ze heel goed, omdat het thema het eeuwig durende en onbeslisbare conflict tussen religie en wetenschap is en de Kerk waren grote tegenstanders van de Illuminatie. Brown voorziet de lezers van informatie door Robert Langdons kennis van de Illuminatie te gebruiken, de auteur laat het hoofdpersonage dus heel veel informatie vertellen over deze groep wetenschappers aan zijn nevenfiguur, Vittoria Vetra.
Ik vermoed wel dat Brown met dit boek duidelijk wilde maken dat extremisme nooit een goede oplossing is en dat zelfdoding ook geen martelaar van je maakt. Ik heb zelf vooral veel geleerd over de Illuminatie, al besef ik maar al te goed dat er niet louter waarheid in Browns boek staat. Het boek is volgens mij vooral bedoeld voor volwassenen die houden van thrillers waarin historische feiten en fictie elkaar afwisselen, maar ik denk dat jong volwassenen met een interesse in dit soort verhalen er even zeer van kunnen genieten.
Brown heeft de gave om al zijn mysteries en raadsels doodeenvoudig te verklaren, zijn personages hebben steeds motieven die zo voor de hand liggen dat je je gaat afvragen hoe het kan dat je niet zag aankomen dat die personages de daders zijn en dat is waarom ik zijn boeken zo goed vind. Hij doet dit namelijk ook in ‘het Juvenalis dilemma’ en ‘de da Vinci code’. Ook vind ik geschiedenis en in werkelijkheid onopgeloste raadsels heel erg interessant, wat dit boek voor mij heel aantrekkelijk maakt. De Illuminatie hebben immers echt bestaan, maar veel vragen rond hen zijn nog steeds niet beantwoord.

Mijn conclusie is dan ook dat het Bernini mysterie een waardig boek is uit de collectie van Dan Brown. Het is een echte aanrader als je fan bent van het thrillergenre, daarbij is het ook een echte ‘pageturner’, eens je begonnen bent met lezen kan je niet meer stoppen.