Even hilarisch als filosofisch

Deze recensie verscheen eerder in de Boekenkrant (maart 2016) en op www.alexhoogendoorn.nl

Wat zou jij doen als een asteroïde dreigt de wereld te vernietigen? Met een knal zo heftig als 100.000 atoombommen zal ze de aarde raken. Door die dreiging verandert het leven van high school-studenten Eliza, Peter, Anita en Andy drastisch. Wat hebben de zelfopgelegde regels nog voor zin als je over twee maanden dood bent?

In We keken allemaal op van Tommy Wallach gaan de hoofdpersonen op zoek naar een zinvolle invulling van hun leven. Hoe dichter de komeet bij de aarde lijkt te komen, des te meer neemt de chaos op aarde toe. Huizen worden afgebrand, winkels geplunderd. De grondvesten van de beschaving zijn ingestort. De naderende dreiging dwingt de vier tieners na te denken over hun waarden en normen, hun toekomst, maar vooral het heden.

We keken allemaal op wordt afwisselend beleefd vanuit de ogen van Eliza, Peter, Anita en Andy. Die verschillende perspectieven zorgen ervoor dat je alle hoofdpersonen steeds beter leert kennen; het komt wel eens voor dat je als lezer doorhebt waarom een van de personages bepaald gedrag vertoont, terwijl er onderling nog veel onbegrip heerst. Zoals waarom de stoere Peter het buitenbeentje Eliza zoent, of überhaupt opmerkte in de eerste plaats, en waarom die zoen het begin was van de transformatie die Eliza doormaakte van meisje naar vrouw.

Wallach heeft een boek geschreven dat niet volledig chronologisch is: steeds wordt een hoofdstuk vanuit één perspectief verteld en vaak haakt het in op een gebeurtenis in het voorgaande deel. Op die manier worden dezelfde gebeurtenissen vanuit verschillende hoeken belicht. Deze overlap is erg origineel en maakt dat de hoofdstukken in elkaar haken als de ketting van een stevig hangslot. De wisselende perspectieven en wrijvende verhoudingen maken het verhaal boeiend en speels.

Vanaf het begin weet je al dat de komeet immense gevolgen zal hebben. Dit kun je voorspelbaar noemen, maar laat je niet misleiden: het boek draait niet zozeer om de dreiging zelf, maar om wat de dreiging teweeg brengt bij de hoofdpersonen. Zij hebben allemaal een eigen verhaal met verleden en beoogde toekomst. Wallach gaat daar best ver in: zelfs buiten de dialogen laat hij op subtiele wijze merken om welk perspectief het gaat, zonder dat hij zijn eigen schrijfstijl uit het oog verliest.

Het is opvallend hoeveel wijsheden in het boek zitten. Het gedachtegoed van grote filosofen is op een toegankelijke manier in het verhaal verweven. Maar ook Wallach zelf komt met rake punten die de lezer aan het denken zetten. Toch is het nergens een zwaarmoedig boek door die typisch Amerikaanse high school-humor met alle sarcasme en baldadigheid. Je kunt niet anders dan om de zoveel pagina’s grinniken. Het maakt van We keken allemaal op niet alleen een diepgaande, maar ook een dolkomische young adult-roman waarvan de schrijfstijl origineel is en het verhaal denkstof biedt.