Amerika: de invloed van de geografie

Politiek journalist Robert Kaplan reisde met de auto van het oosten naar het westen van Amerika. Hij onderzocht de rol die de geografie op de Amerikaanse geschiedenis en het huidige Amerika heeft. Dat resulteerde in het boek De verovering van de Rockies.
Eén conclusie: Donald Trump had gelijk dat het in het Oosten gelegen politieke establishment geen kennis heeft van wat er in het immense binnenland leeft. Het flintertje dat New York en Washington zijn, realiseert zich zeer beperkt wat er leeft. De buitenlandse politiek interesseert de grote meerderheid nauwelijks.

Een andere conclusie: de geografie van het immense land, begrenst door kusten, rivieren, bossen en woestijnen stond garant voor de immense groei. De verovering van de Rockies volgt de exploratie van een immens continent, waarvan het laatste stuk pas in 1890 werd voltooid. Toen sloten de kolonisten aan bij de al vele eeuwen eerder ontplooide stukken in het gebied dat nu California heet. Het was ook het startsein voor de invloed op de rest van de wereld die na overwinningen in Europa en Azië in de Tweede Wereldoorlog compleet is. Amerika veroverde gebieden in Mexico, Cuba, Panama en andere delen nog voor WOI.

De reis van Kaplan begint in het gebied boven Boston waar in de 16de eeuw de eerste Europeanen een nieuw thuis vonden. De mentaliteit voor ontdekken werd twee eeuwen begrenst door de machtige gebergten van de Appalachen. Een enorme hindernis. Ondanks tochten van ontdekkers (frontiers) en handelaren over de rivieren die diep Amerika instroomden, duurde het lang, tot aan het begin van de 19de eeuw, tot deze hindernis geslecht werd. En toen ging het hard. Over de uitgestrekte en voedingsrijke Great Plains, de helse American Desert, de bijna onmogelijke Rocky Mountains en tot slot de Great Basin en de Sierra Nevada. De grens schoof snel van Oost naar West ondersteunt door honderdduizenden immigranten en duizenden kilometers spoorbaan en telegraaflijnen.

Robert Kaplan ontdekt dat de geografisch kracht van dit land gelegen is in twee elementen. Het land ligt een kuip met een immense voorraad voedsel, vruchtbare grond, olie en ertsen. Een tweede element is de aanwezigheid van een rivierenstelsel dat horizontaal door het land stroomt, verbonden met de machtige Mississippi. Amerika heeft de meeste kilometers bevaarbare rivieren: de Ohio, de Missouri, de Colorado. In het noorden verbinden rivieren de grote meren. Met dit immense reservoir aan bronnen en ruimte groeide de Verenigde Staten in een eeuw tot de absolute wereldmacht die het nu is.

In het boek toont Kaplan zich schatplichtig aan twee grote schrijvers uit het midden van de vorige eeuw: Bernard DeVoto die in een belangwekkende trilogie de wording van het moderne Amerika heeft beschreven. Zijn tweede grote geografische held is Wallace Stegner. Voornamelijk bekend als romancier (Wat behouden blijft) schreef hij ook Beyond the Hundredth Meridian. Het kunstmatige midden van Amerika waar de rijke voedzame grond overgaat in droge onherbergzame woestijnen en gebergten.

De verovering van de Rockies is een mooi boek dat de denkwijze van Trump in een ander daglicht kan stellen. De politieke analyse van Kaplan in het laatste hoofdstuk (‘Catai’) is niet het sterkste deel. De Amerikaanse geschiedenis heeft laten zien dat de grote Amerikaanse presidenten, zoals Lincoln, die Amerika heeft gehad uit het hart van het land kwamen. En niet hun wieg in een rijk New Yorkse wieg hadden staan.