De Vloedvormer is strak werk. Alweer!

Dan heb je een fantastisch boek geschreven. Slim. Origineel. Vaardig. Maar het is ook het eerste deel van een serie en dus moet je het kunstje nog een keer doen. Spannend voor de auteur en spannend voor de lezer. Lukt het om het niveau vast te houden? Voor De Vloedvormer, het tweede deel van Paul Evanby’s debuutserie Het Levend Zwart is maar één antwoord mogelijk. Ja. Opnieuw brengt Evanby de lezer naar de wereld van magie-schrijvende scrypturisten en de Schering, en opnieuw weet hij te boeien en te verrassen.

Het is inmiddels tien jaar geleden dat Mauric Dystergroeve de wereld op het randje wist te behoeden voor desintegratie door de dwars- en wildgroei van scryptofacten – wezens die alleen in de virtuele wereld van het de scryptuur bestaan. Maar stabiliteit is er allerminst. Nu wordt de samenleving van Rystryck bedreigd door een onnatuurlijke overstroming. Het water van de zee stijgt steeds verder en maakt steeds grotere delen van het land onbewoonbaar. Het leger – of het ‘Verweer’ in Evanby’s wereld – doet er alles aan om de rust te bewaren. En dan blijkt dat de vreemde overstroming wordt veroorzaakt door de waterwezens waarmee we kennismaakten in deel één, de riindhru. Zij voelen zich bedreigd door de krachtscryptuur, waar een groot deel van deel één om draaide en antwoorden met hun vorm van magie: zij ‘vormen’ een overstroming die uiteindelijk de hele wereld moet opnemen in de genade van Soh, de zee.

Mauric is opnieuw van de partij, maar nu heeft de vrijgevochten scrypturist zijn vaardigheden in dienst gesteld van het leger. Unylle Zyborghe, de koopmansdochter is er ook weer. Tien jaar na dato begint ze zich weer te herinneren wat er is gebeurd en ze gaat op onderzoek. En dan is er Pyrgar, een bijfiguur uit deel één, die zich ontwikkeld heeft tot een begaafd scrypturist en tegen zijn zin wordt gerecruteerd om de strijd met de riindhru aan te gaan.

Veel dingen over Evanby’s manier van schrijven zijn al gezegd bij de recensie over De Scrypturist. Ook Vloedvormer is een intelligent boek, complex en gelaagd. Ook dit boek is weer een indrukwekkend staaltje taalvaardigheid. Het plot zit goed in elkaar en hoewel gebaseerd op dezelfde verhoudingen en problemen als in het eerste deel, heeft Evanby een nieuw focus gevonden voor zijn tweede deel. De riindhru die we eerder alleen hadden leren kennen door de verbannen Nishkigoh, spelen nu een belangrijker rol en dat is absoluut een verrijking.

De wereld onder het water overtuigt door de aandacht voor detail. De taal – veel klik- en keelgeluiden zoals je die onder water zou verwachten. Cultuur – riindhru vinden het vreselijk om in gezelschap te eten, of zelfs te zwémmen. Politiek – er is een veelheid van steden onder het water die met elkaar concurreren. Religie – alles draait om de genade van Soh, de zee zelf.

Wat ook fijn is, zijn de grijstinten in het boek. Evanby heeft veel aandacht voor de motieven van menselijk handelen. Niemand in dit boek is op zichzelf slecht of op zichzelf goed. Mauric werkt nu voor het leger – ondenkbaar in deel één. Het staat hem niet aan, maar hij doet het om erger te voorkomen. Hij brengt Pyrgar onder de aandacht van zijn leidinggevende Arsken, waardoor de jonge scrypturist gedwongen wordt hen te helpen. Het maakt Pyrgar woedend en wanhopig, maar beide partijen proberen op hun eigen manier het beste te maken van een moeilijke situatie. De riindhru voelen zich bedreigd door de krachtscryptuur van de mensen en verzetten zich door middel van de overstroming, die op zijn beurt de mensen weer tot oorlog dwingt.

Toch blijven ook hier de karakters een beetje op afstand, net als in deel één. Mauric moet het toch moeilijk hebben met zijn daden, maar we merken daar vrij weinig van. Unylle Zyborghe redt een meisje van een leven in slavernij en neemt haar in huis, maar als ze haar later uit het oog verliest, lijkt het haar nauwelijks te raken. Daarentegen is de figuur van Korrel – een muzikant wiens geest is aangetast door scryptuur – wel weer ronduit aandoenlijk. Maar grote emoties blijven uit.

Ook blijven hier en daar wat losse draadjes hangen. Want wat gebeurt er nu met het meisje dat Unylle redt bijvoorbeeld? Het zijn echter maar kleinigheden. Evanby heeft strak werk geleverd. Voor de tweede keer dus.