Sprookje van de laatste gedachte

In de omvangrijke roman ‘Het sprookje van de laatste gedachte’ verteld de meddah ‘de sprookjesverteller’ aan Thovma Khatisian op zijn sterfbed, over het verbijsterende leven van zijn vader; Wartan Khatisian.
Hij werd geboren in Yedi Su, Bakir 1878 Armenië.

Als in een Duizend-en-een-nacht verhaal heeft Edgar Hilsenrath de geschiedenis van een volk, van een land wat in 1915 ‘bijna van de kaart werd geveegd’, beschreven. Schitterend.

“Het is inderdaad al erg lang geleden, zei ik. In 1915. Tijdens de Eerste Wereldoorlog. Toen is er een heel volk van de kaart geveegd.
-Gewoon van de kaart geveegd?
-Gewoon van de kaart geveegd.
-Daar heb ik ooit iets over gehoord, zei de Turkse premier, maar ik dacht altijd dat dat maar leugenverhalen van onze vijanden waren.
-Het zijn geen verhalen, zei ik”.

In duizelingwekkende beschrijvingen vertrekt Hilsenrath uit een ver verleden naar die rampzalige dagen in 1915 van ‘de vergeten volkerenmoord’.
De vreedzame samenleving wordt onnoemelijk wreed verstoord.
Mensen worden afgeslacht, weggejaagd, levend verbrand.
Bijna humaan zijn de executies vergeleken bij het lot van de gedeporteerden; hongerig, dorstig naar moerasgebieden of woestijnen gedreven, bruut verkracht, op zoek naar goud opengereten buiken en erger, in rivieren en ravijnen gesmeten kinderen en vrouwen die er achteraan sprongen, gruwelijk.

Edgar Hilsenrath schrijft;’een heel volk is onderweg’.

De fantastische geschiedenis van Wartan Khatisian eindigt in 1943, ergens op een station, veel volkeren vechten dan nog altijd voor vrijheid.

Ik heb genoten van ‘Het sprookje van de laatste gedachte’ en veel inzicht gekregen in religies, en leefwijze van bijna uitgeroeide bevolkingsgroepen, ik heb er respect voor opgevat.

Mijn vriendin van de verre reizen zei;
“overal zijn meterslange hoge muren van bloemen voor de slachtoffers van toen”
Armenië 1915-2015