Vriendschap met hond overstijgt oorlogsgruwel

Geen betere vriend van Robert Weintraub is het onwaarschijnlijke verhaal van de vriendschap tussen de Engelse pointer Judy en krijsgevangenen, met name Frank Williams. De hond alleen weerhoudt hem ervan de hand aan zichzelf te slaan door haar onvoorwaardelijke trouw. Beide worden gedegradeerd tot lopende geraamtes, maar het dier beschikt over het  grootste uithoudingsvermogen.

Bij het lezen van vrijwel elk boek is deze lezers schaars met het maken van aantekeningen. In dit geval is het moeilijk om niet na enkele bladzijden opnieuw de pen te grijpen. De gruwelen in de kampen zijn beklemmend, de onmenselijke wreedheden blijken steeds weer een overtreffende trap te hebben. Onophoudelijk ontkomt Judy aan beschietingen, aan op haar jagende Jappen, overwint ze fysieke wreedheden. Eerst aan boord van diverse schepen; daarna in kampen. De manier waarop ze de vijand om de tuin leidt, grenst aan het ongelooflijke. De non-verbale communicatie tussen mens en dier eveneens.

Frank smokkelt de hond kamp in en kamp uit, schepen op en schepen af, langs messcherpe controles. De hond redt met afgeven van signalen de levens van duizenden gemartelde gevangenen en duizend keer het leven van Frank. Magere Hein haalt moeiteloos verzwakte levenden in die zijn verworden tot hologige skeletten. De romantiek van een unieke vriendschap afgezet tegen bestiale behandeling. Een verpleegster kan na afloop zonder merkbare inspanning twee overlevenden op haar armen dragen. De wereld houdt de adem in als bekend wordt wat zich op Sumatra heeft afgespeeld.

Het onbeschrijflijke beschreven. De hond werpt jongen op een oorlogsschip, in een gevangenkamp en in Afrika. Frank Williams pijnlijkste moment is het moeten laten inslapen van zijn trouwste makker die de hoogste onderscheidingen kreeg uitgereikt. Hij leeft zelf nog 53 jaar, maar neemt nooit weer een hond. Weintraub bezit de scheppende kracht om je de aanhoudende au van de misère te laten voelen, maar bovenal om je te ontroeren met wat opbloeit tussen mens en dier. Een boeiende verhaallijn zonder afzwaaiers.

Onderhoudend geschreven, met gevoel voor detail. Aangrijpend vooral door een vriendschap waarop de dood geen antwoord heeft. Weintraub moet zelf enorm gegrepen zijn door wat over held en hond tot hem kwam, om er daarna zó indringend over te kunnen schrijven. Wie denkt dat de Holocaust geen schaduwkant heeft, staat na het lezen van dit verhaal met beide benen op de grond. Een krachtig epos van een gevoelige natuur die zijn moeder de allerbelangrijkste Judy in zijn bestaan noemt. Een boek dat nooit ver verwijderd blijft van grijpgrage handen. Dat je leest en herleest, waarbij je na de zoveelste keer nog met je hoofd schudt. Een boek ook voor een brede doelgroep. Het hoofdschudden blijft wanneer het ‘nooit weer’ zonder betekenis blijkt als gevolg van  de Rwandese genocide en de praktijken van IS, om maar een paar voorbeelden te geven van menselijke hardleersheid.