Volgelopen lieslaarzen

Aangezien het soms fijn is om tussendoor een dun boekje te lezen, besloot ik enige tijd geleden om te beginnen in “De Spion” van Paulo Coelho. Ik had net een aantal dikke pillen gelezen en had geen zin om mij meteen weer te binden aan een boek van drie- of vierhonderd pagina’s. Het bescheiden formaat, het onderwerp en het redelijke aantal van 175 pagina’s spraken mij wel aan. In het verleden heb ik wel vaker iets gelezen van Coelho, van wie over de hele wereld al meer dan 200 miljoen boeken zijn verkocht. De uitgever noemt hem graag de meest gelezen auteur ter wereld en de magische fabel “De Alchemist” heeft de Braziliaan wereldberoemd gemaakt. Op zich hebben zijn boeken nooit een blijvende indruk op mij gemaakt. “Elf minuten” en “De duivel en het meisje” konden mij wel licht bekoren, maar van “De vijfde berg” en “Veronika besluit te sterven” heb ik de charme nooit kunnen ontdekken. Ook van “De Alchemist” kan ik niet zeggen dat het nou een hoogtepunt in mijn leven als boekenverslinder is geweest. Hoewel ik de aantrekkingskracht van het verhaal op heel veel mensen wel degelijk kan begrijpen.

Het gegeven van “De spion” sprak mij echter wel aan. Het verhaal van de Nederlandse Mata Hari, vermeend dubbelspion, exotische danseres en al met al een zeer mysterieuze vrouw. Geboren in Leeuwarden en uiteindelijk bijna honderd jaar geleden vanwege vermeend hoogverraad geëxecuteerd in Frankrijk. Veel meer wist ik eigenlijk niet. Coelho doet met “De spion” een poging om het leven van Margaretha Zelle, zoals haar echte naam was, volledig in beeld te brengen en gebruikte daarvoor ware feiten en eigen interpretaties. Hoewel het nog altijd onduidelijk is of Mata Hari inderdaad een spion was of slechts het slachtoffer van een ingewikkeld complot, is het verhaal op zich natuurlijk goed genoeg voor tientallen romans en documentaires. Het is echter de vraag of dit boek van Coelho iets weet toe te voegen aan alles wat er al bekend was over haar. Zijn poging daartoe wist mij in ieder geval slechts moeizaam te bekoren.

Uiteindelijk heb ik langer over deze dunne roman gedaan dan ik doorgaans nodig heb voor een boek van twee of drie keer zoveel pagina’s. ik kwam er maar nauwelijks doorheen, maar vond het onaanvaardbaar om er halverwege mee te stoppen. “Altijd je bord leegeten”, zei mijn moeder vroeger altijd. Voor boeken geldt dat principe mijns inziens ook. Als je er aan begint moet je het ook uitlezen, ongeacht de kwaliteit. Nou mag je van Coelho natuurlijk niet zeggen dat hij slecht kan schrijven, maar het boek wist bij mij nergens ook maar een vonkje van enthousiasme op te wekken. Het was alsof ik met volgelopen lieslaarzen door een modderig riviertje aan het worstelen was met de elementen. Ik kwam nauwelijks vooruit, zag nergens een lichtpuntje en had op een gegeven moment geen enkel idee meer hoe ik ooit nog aan de overkant moest komen. Het ging, als het ware, allemaal zo traag als dikke stront. Het werd op een gegeven moment zo erg dat ik overwoog om de wijze woorden van mijn moeder in de wind te slaan en het boek gewoon maar aan de kant te leggen. Op zijn eigen manier probeerde Coelho allerlei verborgen wijsheden in de tekst te verstoppen en ontbraken ook de religieuze voetnoten niet. Het stoorde mij bij het lezen enorm en soms had ik het idee dat hij niet alleen het verhaal van Mata Hari aan het vertellen was maar ook zijn eigen boodschap wilde uitdragen.

Al met al was “De spion” voor mij geen succes. De liefhebbers van Coelho zullen het mij niet in dank afnemen. Ik kan er echter niets aan doen. Mijn interesse voor Mata Hari blijft bestaan en volgend jaar gaan er ongetwijfeld nog meer boeken over haar verschijnen. Hopelijk betere dan deze mijns inziens mislukte poging van Paulo Coelho.