Met de tong op de schoenen

Nu de werkelijk fantastische serie van Henning Mankell over Kurt Wallander spijtig genoeg ten einde is, heeft de Zweedse topauteur zijn handen vrij om meer andere thrillers en romans te gaan schrijven. De terugkeer van de dansleraar is één van de eerste serieuze pogingen van Mankell om volledig binnen de sfeer van Wallander nieuwe personages te introduceren. In dit geval gaat dat om de 37-jarige inspecteur Stefan Lindman, die met ziekteverlof gaat wanneer blijkt dat hij geopereerd moet worden aan kanker in zijn tong. Als hij leest dat zijn gepensioneerde ex-collega Herbert Molin is vermoord, besluit hij zijn vrije dagen niet geheel in afwachting en angst door te brengen, maar naar het noorden van Zweden af te reizen. Hij bezoekt de boerderij waar Molin blijkt te zijn afgeslacht en knoopt vriendschappelijke banden aan met de plaatselijke inspecteur van de politie. Terwijl het onderzoek naar de moord op Molin vast dreigt te lopen, ontdekt Lindman echter nieuwe sporen en wordt hij langzaam maar zeker bij het lopende onderzoek betrokken.

Het zou zo maar een normale Wallander roman kunnen zijn. Net als onze vertrouwde Kurt is ook Lindman een inspecteur die graag zelfstandig onderzoek verricht, heeft hij moeite zijn ware gevoelens te tonen en praat hij niet of nauwelijks over zijn eigen problemen. Een binnenvetter pur sang en dus zeer herkenbaar voor iedereen die de boeken van Mankell graag leest. Maar in vergelijking met de boeken over Kurt Wallander is er in De terugkeer van de dansleraar wel heel weinig spanning terug te vinden. De eerste driehonderd pagina’s zijn – buiten de moord op Molin – voornamelijk gevuld met de depressieve mijmeringen van Stefan Lindman, die zich bij iedere stap die hij zet angstvallig afvraagt of hij de volgende dag nog wel in leven zal zijn. Daarnaast ontdekt hij wel een aantal sporen en verschillende aanknopingspunten die de plaatselijke politie over het hoofd heeft gezien, maar wordt hij toch niet echt serieus genomen. Meerdere malen besluit hij dan ook weer naar huis te gaan, maar komt hij uiteindelijk niet verder dan een paar vage en zeer afstandelijke gesprekken met zijn vriendin. En zo kabbelt het verhaal langzaam voort en zou je op bepaalde momenten bijna wensen dat Lindman dan inderdaad maar spontaan aan zijn ziekte zou overlijden.

Na ruim driekwart van het boek lijkt er iets van een vaag plot te ontstaan en begint de ontknoping van bijna honderd pagina’s. De nazi’s komen om de hoek kijken en de vermoorde ex-rechercheur Herbert Molin blijkt in het verleden nauwelijks een vriendelijk persoon te zijn geweest. Wat inmiddels nauwelijks meer een verrassing is te noemen. De politie is de moordenaar echter wel degelijk op het spoor en een ware klopjacht wordt dan ook in gang gezet. Het uiteindelijke slot van De terugkeer van de dansleraar is echter verre van overtuigend te noemen en laat de lezer achter met een fikse kater. Heb je hiervoor al die uren eindeloos veel pagina’s moeten doorploegen en omslaan? Ondanks dat wist de eerste grote misdaadroman van Henning Mankell na de Wallander-reeks weer het vuur der bewondering in de harten van zijn meeste fans te ontsteken. Al kan je jezelf afvragen of de vaak lyrische benadering ook had plaatsgevonden als Mankell voor dit boek een onherkenbaar pseudoniem had gebruikt. Feit is in ieder geval dat veel liefhebbers van literaire thrillers in vergelijking met de vorige boeken van Mankell het einde van De terugkeer van de dansleraar slechts met de tong op de schoenen weten te halen.