Provocatief en ongenuanceerd pamflet

“Amerika is een gewelddadige, gestoorde bende die de belangen van haar zakelijke klanten opdringt aan een doodsbange aardbol”. Dit is een van de vele zwaar aangezette en ongenuanceerde uitspraken van Russell Brand in zijn boek Revolutie.

Russell Brand is in Engeland en Amerika een bekende persoonlijkheid. Hij is van vele markten thuis: komiek, (stem)acteur, televisiepresentator en sinds enkele jaren ook als activist die de revolutie predikt. In Nederland is hij niet erg bekend, hoewel hij door zijn kortstondige huwelijk met Katy Perry ook hier regelmatig in de schijnwerpers kwam te staan.

Hij heeft zich gevoegd in het steeds meer uitdijende en steeds luider zingende koor van mensen die van mening zijn dat het kapitalisme teveel kwalijke kanten heeft om het in deze vorm te laten voortbestaan. Andere prominente leden zijn bijvoorbeeld Naomi Klein, Noam Chomsky en Thomas Piketty.

Een interview met de befaamde Engelse presentator Jeremy Paxman markeert het begin van zijn activisme. Het interview daarvan is in korte tijd enorm vaak bekeken. Sindsdien heeft Brand er een gewoonte van gemaakt om regelmatig filmpjes te publiceren met revolutie als Leitmotiv. Hij stelt dat het huidige economische en politieke establishment er vooral op is gericht om de macht van bedrijven in stand te houden en dat vooral Amerikaanse politici tot doel hebben om de belangen van de industrie te dienen. Die bedrijven vullen verkiezingskassen en slagen er daardoor in om op die manier de propaganda te beheersen, de kiezers te indoctrineren en politici naar hun pijpen te laten dansen. Het is niet zonder reden dat de verkiezingen in Amerika altijd worden gewonnen door de partij met het grootste budget. Het resultaat daarvan is dat de 85 rijkste mensen net zoveel bezitten als de halve wereldbevolking.

In zijn boek Revolutie betoogt hij dat het anders moet, een fluwelen revolutie is zijn streven. Hij geeft daarin aan hoe te beginnen, langs welke wegen dit moet gaan lopen en wat het einddoel zou moeten zijn. Russell Brand doet dat op een ongenuanceerde en provocatieve toon. Het boek is een lange verbale diarree van weetjes en wisecracks, die hij voorziet van humoristisch bedoelde opmerkingen die de ene keer geslaagd zijn en de andere keer kinderlijk flauw. Hij gebruikt daarbij veel citaten, vooral van gelijkgestemden, afwijkende geluiden gebruikt hij vooral om zijn eigen gelijk te benadrukken.

Russell Brand laat niet na om veel persoonlijks in zijn boek te verwerken. Hij koketteert nogal veel, soms teveel, met zijn vroegere drugsverslaving, zijn nogal losbandige leven in en buiten de schijnwerpers, zijn voorliefde voor meditatie en religie en met zijn vergaarde fortuin waarvan hij ondanks zijn activisme geen afstand kan en wil doen. Maar hij lijkt bekeerd. Met behulp van die meditatie en religie heeft hij hogere doelen gevonden die zouden moeten resulteren in een leefbaardere en rechtvaardiger wereld met mensen die in harmonie met zichzelf en met de rest van de wereld leven.

Brand houdt niet van nuances en van mensen met andere meningen. Over zijn medestanders en gelijkgestemden is hij vrijwel uitsluitend positief. Mensen met een afwijkende mening krijgen de volle laag, soms op het kleinzielige af. Ter illustratie: de wetenschapper Richard Dawkins, erkend tegenstander van religie, wordt neergezet als Dickie (wat in het Engels een nogal negatieve bijsmaak heeft), de verschrikkelijke zuurpruim met wie het vreselijk zou zijn om op vakantie te gaan. Een losse flodder die alleen maar is bedoeld om iemand te kwetsen die niets van religie en New Age moet hebben.

Russell Brand doet zichzelf en zijn boodschap daarmee ernstig tekort. De feiten die hij noemt kunnen inderdaad voldoende aanleiding geven tot een vorm van activisme en zijn idealistische streven en inzet voor een betere wereld is te prijzen, maar het is helaas zijn toon die de muziek een tikje vals laat klinken.