Stuk voor stuk prachtige verhalen

Een aantal weken terug zond het programma Het uur van de Wolf de documentaire "Priveterrein" uit. Een documentaire van regisseur Pieter Verhoeff die gaat over het schrijversgezin Heerma van Voss. Zowel vader, moeder als beide zoons hebben boeken gepubliceerd. Het is een documentaire waar ogenschijnlijk niet veel in gebeurt. Maar de goede verstaander ziet de ietwat gespannen verhouding tussen de familieleden. Een fascinerend schouwspel. Vader Heerma van Voss en zoon Daan Heerma van Voss hebben -zo komt het tenminste over- het liefst het woord. Zij kibbelen dan ook wat af in de documentaire. Moeder en Thomas Heerma van Voss zijn meer afwachtend, lijken wat meer gesloten.

Dit is iets wat we ook bij de hoofdpersonen in de verhalenbundel De Derde Persoon van Thomas Heerma van Voss (1990) zien, maar dan in extreme mate. De Derde Persoon is alweer zijn derde boek. Eerder schreef hij de goed ontvangen romans De Allestafel en Stern.

In de verhalenbundel De Derde Persoon maken we kennis met stuk voor stuk gesloten mensen. Afwachtend, ze zijn vooral in gedachten. Ze hebben een bewust contact met zichzelf, maar het contact met de andere mens is er niet. Of is er wel, maar niet zoals ze zouden willen. Hierdoor verliezen de hoofdpersonen in de zeven verhalen die deze bundel rijk is, contact met hun geliefden maar vooral het contact met het leven dat ze graag zouden willen leiden. Of ze nu de controle verliezen in een televisiestudio of in het zachte bed van een vrouw, het leven overkomt hen. Maakbaarheid bestaat alleen in hun eigen hoofd.

Stuk voor stuk zijn het prachtige verhalen met als overkoepelend thema de (onvermijdelijke) stroeve communicatie tussen mensen. Eén verhaal steekt er met kop en schouders bovenuit en dat is Schuilen. De hoofdpersoon van dit verhaal lijkt eindelijk een maatje te hebben gevonden. "Jij bent de eerste vrouw bij wie ik kan ontspannen." Het verhaal is heerlijk bitterzoet en gaat over de veiligheid die je kan vinden in een liefdesrelatie. Samen nooit meer het bed uitgaan, een eigen wereld bouwen. Even lijkt dit verhaal dan ook een goede afloop te krijgen, maar de lezer van deze verhalenbundel weet dan al eigenlijk genoeg. Het meisje (S.) gaat een andere kant op. De extraverte kant, ontmoet nieuwe mensen. S. wil op den duur meer afstand, ze wil niks meer van de hoofdpersoon weten. Het daarop volgende gedachtespinsel van de hoofdpersoon is tekenend voor alle verhalen in deze mooie bundel: "Het enige wat ik deed was haar onderzoekend aankijken. Het duurde lang voor het tot me doordrong: hoe ze daar stond, bij de deuropening, ja, dat was echt, dit bestond niet alleen in mijn hoofd."