Moslim en Europeaan, kan dat wel?

De islam ligt vaak onder vuur in onze moderne, Europese samenleving. Dat heeft onder andere te maken met nieuwsberichten over terrorisme en radicalisering, maar ook met een haat die onder het mom van religieuze en culturele verschillen ingang vindt in de maatschappij. Het boek De islam in 51 vragen en antwoorden probeert de eerste stappen te zetten om Europese moslims te helpen hun geloof te beleven op een integere manier die rekening houdt met de huidige maatschappelijke context, maar biedt ook niet-moslims inzichten die de verdraagzaamheid kunnen bevorderen.

Brahim Laytouss, imam en algemeen directeur van de Islamic Development and Research Academy, geeft antwoorden op 51 vragen met betrekking tot de islam. Het boek komt voort uit het deradicaliseringsprogramma Deradiant, maar is niet specifiek gericht op deradicalisatie. Het kaart kwesties aan waar islamitische jongeren en jongvolwassenen die opgroeien in een westerse samenleving vaak mee geconfronteerd worden. Laytouss probeert de twee werelden op een maatschappelijk verantwoordelijke manier met respect voor de religieuze waarden te verenigen.

De vragen in het boek zijn ingedeeld in een aantal categorieën. Er komen spirituele, sociale, politieke, medische en economische onderwerpen aan bod. Om een greep te doen uit de grote variatie: mag een moslim niet-moslims feliciteren met hun feestdagen? Valt de evolutietheorie te rijmen met de islam? Is een gemengd huwelijk toegestaan? Wat betekent jihad? Zijn voorbehoedsmiddelen toegestaan? Het zijn zaken die bij veel moslimjongeren die in Europa opgroeien leven. Ze proberen de verschillende delen van hun identiteit met elkaar in verbinding te brengen en zoeken een manier om hun geloof te beleven in een seculiere samenleving. Het boek biedt een aantal handvaten om dit te doen.

Het voorwoord werd geschreven door Marc Cools, professor in de criminologie. Hij gaat in op de noodzaak van een initiatief als Deradiant en waarom de aanpak van de organisatie een leemte vult die helpt om de Europees islamitische positie evenwichtig te ontwikkelen. De antwoorden op de vragen zijn genuanceerd en houden rekening met verschillen tussen de verschillende gebedsscholen, maar werken vooral aan een eigentijdse, verdraagzame manier om religie te beleven, ver weg van het extremisme. In het nawoord van advocaat Walter Damen wordt benadrukt dat het boek geschreven is vanuit een grote humaniteit en een respectvolle basishouding met oog voor een soort diversiteit die waardering en erkenning van elkaars vrije keuze waarborgt.

De islam in 51 vragen en antwoorden is een waardevol document in een maatschappij waarin verwacht mag worden dat niemand wordt uitgesloten op basis van zijn godsdienstkeuze en waarin haat moet worden tegengesproken. Het gaat dan om haat die zowel voort komt uit onwetendheid als uit een demonisering van bepaalde waarden en normen aan beide zijden van het conflict. Het lezen van dit boek biedt geen garanties, maar de gegeven antwoorden doen in ieder geval hun best om een leidraad te kunnen vormen voor een leven waarin het niet wij tegen zij of zij tegen ons is.