Psychologisch en maatschappijkritisch

Als kind wist Lieneke Dijkzeul wat ze wilde worden: paukeniste. En omdat ze ook al erg veel om boeken gaf, wilde ze het liefst een schrijvende paukeniste zijn. Het liep echter anders dan ze destijds hoopte, want na haar studie werkte ze als secretaresse en psychologisch assistente. Toch kwam later een deel van haar kinderwens uit. Want toen ze haar dochter begon voor te lezen, ontstond het idee om eens een kinderboek te gaan schrijven. Het resultaat was Hou je taai, haar eerste jeugdboek. In 2006 besloot ze om ook thrillers te gaan schrijven. Haar debuut in dit genre was De stille zonde. In 2016 verscheen haar nieuwste thriller, Dagen van schaamte.

Pieter Elting is nog maar net thuis als de bel gaat. Voor de deur staan twee personen die beiden een bivakmuts dragen. Nog voordat hij door heeft wat er gebeurt, wordt hij neergeslagen. Als hij weer bijkomt realiseert hij zich dat hij in de kofferbak van een auto ligt en dat hij ontvoerd is. Niet veel later wordt hij opgesloten in een lege kamer met alleen een bed en aan de muur een schilderij. Als Pieter wil weten wat de reden van zijn ontvoering en behandeling is, moet hij daar van hen zelf achter zien te komen. Zijn ontvoerders krijgen een onderling meningsverschil en daardoor moet Pieter een dagboek lezen. Pas dan wordt het hem duidelijk waarom hij ontvoerd is.

Al vrij vroeg in het verhaal heeft Pieter vragen. Hij is niet de enige, want ook bij de lezer komen vanaf het begin van het boek diverse vragen naar boven. Deze wijken over het algemeen niet af aan die van Pieter. En ook voor de lezer worden ze pas aan het eind van het boek beantwoord. Doordat dit vrij laat in het verhaal gebeurt, blijf je nieuwsgierig naar de aanleiding van zijn ontvoering, maar ook waarom hij in een nogal vernederende situatie terecht is gekomen.

Doordat Elting tijdens zijn gevangenschap veel kan nadenken, en dat ook doet, wordt zijn personage iets uitgewerkt en kom je wat meer over hem te weten. Ook van de twee overige personages, Emma en John, krijg je aan het eind van het verhaal iets meer te weten. Echt diepgaand is dit allemaal niet, maar dat lijkt ook niet de bedoeling te zijn. Het is echter meer dan voldoende om een goed beeld van deze drie personen te kunnen krijgen.

Het verhaal blinkt niet uit in snelheid. Het begint, wanneer Elting ontvoerd wordt, nog aardig, maar zodra hij is opgesloten, grotendeels aan zijn lot wordt overgelaten en daardoor wat passief wordt, neemt dit beetje tempo af. Door het ontbreken van het tempo heeft het ook geen zinderende spanning. Zoals al op het boek wordt vermeld, is deze vooral psychologisch van aard. Want het werkt wel door in je eigen brein, hoe zou je namelijk zelf in reageren als je in een vergelijkbare situatie terechtkomt. Het laatste kwart van het boek wordt overigens een stuk interessanter. Dan krijgt Pieter het soms aangrijpende dagboek van Emma te lezen. Hoewel de ontvoering en wat er daarop volgt niet goed te praten is, snap je de uit emotie en onvrede ontstane beweegredenen van Emma en John wel.

De soms wat langdradige gedachten van Elting en het feit dat Lieneke Dijkzeul af en toe woorden en zinnen gebruikt die niet een het dagelijkse taalgebruik voorkomen, kunnen wat storend zijn. Toch heeft Dagen van schaamte over het algemeen een vlotte schrijfstijl en is daardoor goed leesbaar. De auteur maakt in het verhaal ook nog een heel duidelijk statement: dat er in de gezondheidszorg niet moet worden bezuinigd. Omdat dat zo goed als altijd ten koste van de patiënten zal gaan. Dus behalve psychologisch, is het boek ook maatschappijkritisch.