Dé tijdreisklassieker bij uitstek

Dit jaar probeer ik opnieuw een aantal science fiction klassiekers te lezen en te recenseren. De Tijdmachine stond al een tijdje te wachten in mijn kast en nadat dit boek veelvuldig vermeld werd in De man die de tijd meenam kon ik er echt niet langer onderuit. Hoog tijd dus om me te wagen aan deze klassieker van H.G. Wells uit 1895!

In De Tijdmachine vertelt De Tijdreiziger, die niet bij naam wordt genoemd, het verhaal over zijn reis naar de toekomst. De ik-verteller komt voor het eerst in aanraking met het fenomeen tijdreizen als De Tijdreiziger een wetenschappelijk model demonstreert aan zijn collega's, waarin hij het bestaan van een vierde dimensie rechtvaardigt, waarlangs je je door de tijd kan bewegen. Naar aanleiding van zijn eerste model bouwt hij een grotere machine en gaat hij op ontdekkingsreis naar de toekomst. De Tijdreiziger komt terecht in een wereld ruim achthonderdduizend jaar bij ons vandaan en ontdekt dat de mensheid onherkenbare veranderingen heeft ondergaan.

Eerlijk gezegd duurde het wel even voor ik in het verhaal kwam. De ik-verteller gaat heel uitgebreid in op het wetenschappelijke model van De Tijdreiziger, wat een beetje ingewikkeld is om over te lezen, zeker als je ook nog niet in de verhaal wereld zit. Pas vanaf de tweede ontmoeting met De Tijdreiziger, wanneer hij zijn verhaal doet over de reis naar het jaar 802 701 begint het verhaal wat vaart te krijgen. Maar ook hier duurde het opnieuw een tijdje voordat ik de wereld voor me zag en mee was in het avontuur van meneer De Tijdreiziger. Pas halverwege werd ik helemaal gegrepen door het verhaal en kon ik niet meer stoppen met lezen, terwijl ik over de eerste helft oneindig lang had gedaan.
De toekomst die H.G. Wells schetst lijkt op het eerste zicht erg bizar. De Eloi, een vredelievende evolutie van de huidige mensheid, leven in een über gelukkige samenleving. Ze hebben een roze huid, zijn ongeveer 1,22 meter groot en ontvangen De Tijdreiziger met veel nieuwsgierigheid. Ondanks het verschil in taal en intelligentie - wat de beste man heel erg duidelijk maakt door naar zichzelf te verwijzen als zeer slim etc. - lukt het De Tijdreiziger te communiceren met het vredelievende volkje. Algauw blijkt zijn utopische visie van het jaar 802 701 niet helemaal juist en komen de Morlocks om de hoek kijken. Deze toekomstvisie is wat mij betreft nog altijd relevant en bevat sterke verwijzingen naar de huidige maatschappij, met name over de kloof tussen arm en rijk, de kloof tussen de arbeider en de elite. En laten we vooral ook niet vergeten hoe de intelligente mens zich in dit boek - en in de realiteit helaas ook al te vaak - boven andere groepen uit de samenleving plaatst.

Het duurt even voordat De tijdmachine op gang komt, maar volhouden loont de moeite. De Tijdreiziger neemt je mee naar een interessante toekomst, vol overpeinzingen en met sterke verwijzingen naar de huidige maatschappij - met name over de kloof tussen de arbeider en de elite. Al met al een tof boek dat je aan het denken zet. Geschreven in 1895, maar nog altijd actueel. En dat is knap!
Deze recensie verscheen ook op Oog op de Toekomst.