Humor en onbehagen

Een van de grootste misdadigers van de afgelopen eeuw en humor: het lijkt een onmogelijke combinatie. Toch is Timur Vermes erin geslaagd een spitsvondige, leesbare en tegelijk evocatieve debuutroman uit te brengen.

De auteur confronteert de lezer met een Hitler die zestig jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog terugkeert naar Berlijn. De anachronistische kenmerken en de desoriëntatie van het hoofdpersonage in de moderne maatschappij mogen dan wel voor hilarische momenten zorgen, toch bezorgt de auteur je vanaf het begin een onbehagelijk en ongemakkelijk gevoel. Vooral wie vertrouwd is met de geschiedenis en de subtiele verwijzingen van de auteur naar een opkomende propagandamachine begrijpt, ziet hoe vernuft de roman in elkaar zit. De massamoordenaar wordt namelijk tegen alle verwachtingen in aanvaard en krijgt gevaarlijk snel de kans om de media te domineren. Niemand lijkt hem iets in de weg te leggen. Het is net deze onverschilligheid die de auteur aangrijpt om de kritische ondertoon van dit boek te ontwikkelen: de oppervlakkige jeugd kent Hitler niet eens, de huidige politieke partijen gebruiken zijn TV-populariteit om stemmen te winnen en vele onwetende burgers sluiten zich bij hem aan.

Er is bewust voor een vaag einde gekozen om zo de makkelijke en snelle opmars van deze vreselijke figuur in een zogenaamd beschaafde maatschappij nog meer aan de kaak te stellen. Educatieve humor die jammer genoeg aantoont dat de geschiedenis zich wel degelijk kan herhalen.