Prachtige gedichten voor eenzame mensen

De eenzame uitvaart is een bundel verhalen en gedichten voor 40 overledenen tijdens vijf jaar van het sociaal en literair project 'Eenzame uitvaart' in Antwerpen. Huidig stadsdichter van Antwerpen, Maarten Inghels, startte dit project als coördinator op en blikte met dit boek in 2013 terug op de eerste vijf jaar waarin 40 eenzame uitvaarten plaats vonden. Hij deed hiervoor beroep op de dichters Jan Aelberts, Bernard Dewulf, Andy Fierens, Lies Van Gasse, Joke van Leeuwen en Stijn Vranken die hem hierin bij stonden. Het idee is niet nieuw en werd in gang gezet door Bart F.M. Droog in de stad Groningen in 2002. Het eerste gedicht in Antwerpen was van toenmalig stadsdichter Joke van Leeuwen, geschreven voor mevrouw J.V.L. en werd voorgedragen bij haar uitvaart op 23 januari 2009 op begraafpaats Schoonselhof te Antwerpen.

Jaarlijks sterven er een tiental mensen in een stad als Antwerpen alleen in een rusthuis of in een appartement overleden waarvan het uitvaartbedrijf geen nabestaanden meer kan vinden of die in onmin leefden met hun familie. Het OCMW vergoedt dan deze uitvaart. Soms duiken er onverwacht toch nog enkele buren, vrienden of verre familieleden op. Of een vereniging als Kamiano die die persoon toch zeer goed gekend heeft.

Enkele gevallen van deze bundel kwamen ook in de lokale en zelfs nationale pers terecht vanwege de speciale omstandigheden. Zo is er een man die zijn demente vrouw verzorgde, die overleed met zijn vrouw aan zijn zij, maar die dit niet meer besefte en samen met zijn lijk enkele weken opgesloten bleef. Of een man uit Laos, die door de deurwaarder aanmaningen werd gestuurd, en door die laatste uiteindelijk met de bankafschriften in de hand, na 2 jaar dood te hebben gelegen in zijn appartement, uiteindelijk werd gevonden. Er werd ook een gemummificeerd lijk gevonden en een lijk aangevreten door de ratten van diezelfde overleden persoon. Stuk voor stuk getuigenissen van een sterk vereenzaamde maatschappij.

Inghels en zijn collega's woonden de begrafenissen of asverstrooiingen van deze personen bij en lazen telkens een eigen geschreven gedicht voor. Ze zijn om bij stil te staan zo mooi, en je herkent de stijl van de verschillende dichters er ook in terug. Ze laten je bezinnen over het leven, en stil staan waarom een mens eenzaam oud wordt en vergeten. Maarten Inghels probeerde ook steeds wat meer te weten te komen via het uitvaartkantoor, de buren of het OCMW over de overleden persoon. Vijf sterren en meer waard, ook vanwege de sociale insteek!

Het project Eenzame uitvaart loopt nog steeds in Antwerpen en is nu ook uitgebreid naar Leuven. Meer info: http://www.eenzameuitvaart.be/ Er zijn ook andere steden in België en Nederland waar een dergelijk systeem in gang is gezet.

Andy Fierens voor eenzame uitvaart nr 40, meneer M.B.:

wat een mens heeft aangeraakt
draagt zijn afdruk met zich mee
zo wordt van je bestaan een spoor
gemaakt dat langzaamaan vervaagt

ik weet niet waar ik was toen jij -
ik weet niet waar jij was, alleen
dat er niemand naast je zat sinds
jaar en dag

als een satelliet die loskomt
van de aarde, met zijn neus
van ver de sterren raakt
kort oplicht en weer uit zicht
verdwijnt in de onmetelijkheid
zo is de mens

ik weet niet wat ik deed die dag
ik weet niet wat jij dacht toen -
alleen dat je tussen de kaatsende
echo's van vier muren gevangen zat
dat je dag na dag hebt gewacht
op iemand die voor je kwam

iemand die je zou

aanspreken
in dit leven zonder naam