'Insomnia' maakt belofte waar

Uitgeverij LetterRijn organiseert sinds 2009 jaarlijks een verhalenwedstrijd om mensen te stimuleren in het schrijven. Het resultaat van 2014 is de verhalenbundel Insomnia. Spannende verhalen tegen het slapengaan. Een bundeling van de 30 beste verhalen uit meer dan 150 inzendingen. Wie zijn al deze auteurs? De website van de uitgeverij houdt het spannend en geeft geen verdere informatie. Een klein onderzoek toont aan dat er journalisten, psychologen en promovendi tussen zitten. Sommigen zijn oudgedienden die al bij andere verhalenwedstrijden opvielen of al jeugdromans en thrillers schreven. Al die verschillende auteurs zorgt voor een grote variatie in verhalen. Slechts één ding hebben ze gemeen: ze zijn geschreven in de traditie van Edgar Allan Poe.

De toon wordt al gezet door de kraaien die op de kaft staan en terug blijven komen aan het begin van ieder verhaal. Het is jammer en slordig dat sommige letters van de titels half verborgen blijven onder de afbeeldingen. Door de roman heen komen er meer slordigheden naar voren: ‘Het eiergerecht’ heeft een andere opmaak dan de rest van de verhalen, er staan spelfouten in zoals ‘nijging’ in plaats van ‘neiging’ en in een van de verhalen staan blokjes in plaats van spaties. Jammer want het leidt de aandacht van de verhalen af.

‘Tot de dood ons scheidt’ van de Vlaming Philippe Noens is luguber. Het combineert de horror uit Final Destination en Saw-films met verhalen uit de oudheid. Het zorgt voor kippenvel en het valt dus zeker in de ‘verhalen tegen het slapengaan’-categorie. In ‘Het eiergerecht’ van Miranda de Haan is het hoofdpersonage ontzettend goed gekarakteriseerd. Je wordt meegenomen in de verwarde leefwereld van de ik-persoon. Ook hier werkt het verhaal toe naar een onverwachte ontknoping met een aantal verrassingen onderweg. Bovendien wordt er in het verhaal een goed akelig sfeertje neergezet.

In ‘Een gewetenskwestie’ van Sarah Vermeulen wordt er naar een spannende ontknoping toegewerkt. Het verhaal valt op omdat er een psychologische extra laag in zit. En dat is knap omdat de auteurs maximaal 3000 woorden tot hun beschikking hadden. Ook in ‘Leeg’ van Bianca Nederlof wordt een psychologisch spelletje gespeeld waarin verbeelding en werkelijkheid door elkaar lopen. ‘Angelino’ van M.P. Hofstee is het meest originele verhaal in de bundel, een slangenmens die een aanzoek wil doen als hoofdpersonage kom je niet vaak tegen. Tijdens het lezen voel je het misgaan en wil je uitroepen: ‘doe het niet!’ De ontknoping is verrassend en tragisch ineen.

In ‘Grafdicht’ van Nienke Pool en ‘De lijken van dokter MacAdam’ van Jimmy Berkel komt de stijl van Edgar Allan Poe het meeste terug. Het mysterie dat opgelost moet worden in ‘Grafdicht’ doet denken aan Poe’s detective C. Auguste Dupin. Dat Jimmy Berkel in de bundel staat is extra bijzonder als je weet dat het voor hem de allereerste keer was dat hij meedeed aan een verhalenwedstrijd.  ‘Eindfeest’ van Anne de Rooij is een licht absurdistisch verhaal over het verjaardagsfeestje van De Dood in een dorpscafé. De vreugde van het weerzien met overledenen slaat al snel om in angst. Het mysterieuze einde werkt goed in dit verhaal.

De bundel maakt de ondertitel ‘Spannende verhalen tegen het slapengaan’ zeker waar. Het valt wel op dat de kwaliteit van de verhalen wisselend is. Vooral als je meerdere verhalen achter elkaar leest treedt er soms herhaling op, bovendien zijn sommige verhalen erg voorspelbaar. Misschien is 30 verhalen een beetje veel, door alleen een top tien te publiceren zou de kwaliteit van de bundel een stuk omhoog gaan. Voorwaarde is dan wel dat er meer aandacht moet worden besteed aan de afwerking, dat verdienen de winnaars wel.