Vooral belangrijk

Ergens in 2006 ontving Ton Theunis een, naar eigen zeggen, wonderlijk verzoek. Of hij in opdracht van een groep verontruste leden van het Europees Parlement een thriller wilde schrijven waarin de overheidsaantasting van de burgerprivacy aan de kaak zou worden gesteld. Men wilde de verontrusting graag breed verspreiden. Het resultaat is De kluizenaar, een boek met een belangrijke boodschap in een matig spannende verpakking.

Op een drukbezochte markt, ergens in Nederland, ontploft een bom. De AIVD gaat uit van een terroristische aanslag door moslims. Alle registers worden opengetrokken om de daders te pakken. Als vanzelfsprekend worden de triviale regels van de privacywetgeving terzijde geschoven. Vervolgens maken we kennis met Daniel Medendorp, ooit een gedreven scheikundeleraar. Na pesterijen en lichamelijke mishandeling door een groep Marokkaanse leerlingen zit hij thuis, zonder inkomen, maar met een sociaal fobie. Het enige wat hem nog rest zijn gevoelens van wrok, die hij via zijn blog op internet probeert kwijt te raken.
De kluizenaar brengt de aanslag en Medendorp samen en laat hiermee de dramatische gevolgen zien van een grotendeels digitale speurtocht waarin slechts het resultaat telt.

Opnieuw is het Theunis gelukt om de lezer binnen een viertal pagina’s het verhaal in te trekken. Deze keer letterlijk met een klap, want terwijl hij of zij in alle rust de dagelijkse beslommeringen van een broodkraam op een doordeweekse markt in zich opneemt, maakt een allesvernietigende bom een eind aan de lieve vrede. Helaas zakt het verhaal hierna in. Het politieonderzoek is simpelweg niet spannend genoeg. Theunis heeft onvoldoende plek ingeruimd voor actie, een onverwachte wending en de uitwerking van de personages - zo is er slechts een enkele pagina gewijd aan de belangrijke voorgeschiedenis van Medendorp. En dit terwijl Theunis in herhaling valt als hij AIVD-ers laat zeggen dat het helemaal niet erg is dat internet- en e-mailverkeer van alle burgers wordt bekeken, dat de Europese privacywetgeving steeds meer de Amerikaanse gaat volgen. En dat dit de gemiddelde Nederlander een rotzorg zal zijn omdat hij toch niets te verbergen zou hebben. Allemaal met het overduidelijk vooropgezette doel om de lezer na de laatste pagina minimaal licht verontwaardigd, liefst flink boos achter te laten.

Laat het helder zijn, de boodschap van De kluizenaar is belangrijk. Juist omdat er in computersystemen enorm veel gegevens over een ieder worden verzameld, die samengevoegd of aan elkaar gekoppeld door de verkeerde handen tot vervelende conclusies kunnen leiden, is het nodig om mensen hiervan bewust te maken. Het boek slaagt daar prima in. Maar het verhaal maakt ook duidelijk dat gedegen politieonderzoek uiteindelijk zal voorkomen dat de verkeerde conclusies worden getrokken. En aangezien deze recensent veel vertrouwen heeft in de Nederlandse politiemacht, zal hij er geen moment van wakker liggen dat zijn Airmileskaart ervoor heeft gezorgd dat tot in de eeuwigheid bekend is welke AH-aankopen hij die dag heeft gedaan. Een spannend verhaal daarentegen had wel tot slaaptekort kunnen leiden.