Maus: Een stripcultuur waardig

In mijn favoriete stripspeciaalzaak vragen ze me elke keer of ik een bruin papiertje om mijn nieuwste aanwinst wil. Als ik die winkel verlaat hoop ik dat andere mensen niet zien dat ik als volwassen man met een stripboek loop. In Nederland is de stripcultuur nog lang niet geaccepteerd. We vinden beeldverhalen kinderachtig of weinig aan de verbeelding overlatend.

Maus is allebehalve kinderachtig. Deze mix van autobiografie en biografie gaat over de tekenaar zelf, Art Spiegelman, die worstelt met de relatie met zijn vader. Om hem beter te begrijpen duikt hij in de geschiedenis van zijn vader, Vladek Spiegelman. Als Poolse Jood krijgt Vladek te maken met het oprukkende nazisme. Zijn rechten verdwijnen en keer op keer moet hij zich aanpassen, machteloos. Als volwassene is Vladek star. Hij spreekt de taal gebrekkig en wil zich niet meer aanpassen. Door de oorlog gekneed tot wie hij is.

De tekeningen zijn passend sober. De verschillende groeperingen krijgen een heel sterke identiteit. De Joden zijn muizen, de Duitsers katten, Polen zijn varkens, enzovoort, maar met een sterke groepsidentiteit gaat het individu verloren. Je moet soms zoeken naar wie wat zegt. Een krachtige boodschap, want daarmee wordt de lezer ook iemand die moeite heeft het individu te zien.

Art Spiegelman won met Maus een Pullitzerprijs en tekeningen van dit verhaal hingen in het Museum of Modern Arts in New York. Maus is een stripboek waarmee je gezien mag worden, ware het niet dat er een hakenkruis op de kaft staat.
'Doet u mij toch maar een bruin papiertje.'