Mijn voornemen om in 2023 weer vaker iets voor deze boekenblog te schrijven is compleet in de soep gedraaid. In januari waren er weliswaar de twee ‘klepperartikelen’, maar daarna werd het stil, te druk met het Thriller Café. Maar … ik ben terug, en nu hopelijk iets regelmatiger. De aanleiding voor dit artikel is het laatste boek dat ik las, een spannend (ja, echt!) verhaal over een wiskundig probleem. Ik besefte eens te meer dat ik een boontje heb voor wiskundige boeken en besloot er een aantal op een rijtje te zetten. Eén vraag: niet allemaal hard weglopen, alsjeblieft!

Oom Petros en het vermoeden van Goldbach – Apostolos Doxiadis

Het is nauwelijks te geloven, maar dit boek las ik al begin 2017. Het was Robert Van der Meiren die me in contact bracht met dit boek. Ik heb geen idee meer hoe dat precies gebeurde, maar zijn enthousiaste woorden deden mij besluiten dat ik dit gat in mijn wiskundige cultuur zo snel mogelijk moest dichten. En wow, wat een avontuur was het, ik gaf het boek vijf sterren!

Ik citeer uit mijn recensie:

Eens in de zoveel tijd kom je een boek tegen dat zo ontzettend mooi is dat je niet weet hoe aan de recensie te beginnen. Een boek waarvan je niet begrijpt dat je er nooit eerder over had gehoord. Oom Petros en het vermoeden van Goldbach is zo’n boek, 187 pagina’s waarop geen woord te veel staat en die je na een paar uur stil achterlaten.

Het neefje van oom Petros heeft de middelbare leeftijd bereikt, wanneer hij zijn verhaal doet. Als kleine jongen kon hij maar niet begrijpen waarom zijn oom door de familie als mislukkeling bestempeld werd. Op slinkse weg ontdekt hij dat zijn oom vroeger wiskundeprofessor aan de universiteit van München was. Hoe moet hij dus de laatdunkende, afwijzende houding van de familie verklaren? Het duurt jaren, maar uiteindelijk vertelt oom Petros zijn levensverhaal.

Voor de volledigheid nog dit: Het vermoeden van Goldbach zegt dat “ieder even getal groter dan 2 geschreven kan worden als de som van twee priemgetallen”. Een bijzonder simpele uitspraak, die tot op de dag van vandaag niet bewezen kon worden.

Priemwoestijnen - Alex van den Brandhof (en twee andere boeken) 

Een belangrijk moment in mijn lezend wiskundeleven was mijn allereerste redactionele non-fictie-recensie. In 2018 recenseerde ik voor Hebban uitsluitend literatuur (op een sporadische thriller na), maar in 2019 kreeg ik er non-fictie als tweede genre bij. Voor mijn vuurdoop viel de keuze op een boek waarin naast (opnieuw) priemgetallen heel wat andere termen en studies een rol zouden spelen. Ik gaf het boek vier sterren en schreef er deze recensie over.

Heel af en toe weekt een recensie een stormvloed aan reacties los, en precies dat was hier het geval. Het was echt genieten en je hoort nog eens wat. Zo ontdekte ik dat er, naast Robert en mezelf, wel meer Hebbanisten iets met wiskunde hebben. En ook dat er mensen zijn die spontaan koude rilligen krijgen. Plots werden er tips uit die hoek gegeven en werden er bij heel wat mensen wat nieuwe titels aan de wil-ik-lezen-lijst toegevoegd. Vaak ging het om wiskunde verpakt in een roman, vaak met heuse personages. Gigi ging zelfs zover dat ze alle titels in een lijst verzamelde (ik hoop dat Gigi reageert en de link even doorgeeft, want ik kan hem niet vinden). Edit: Sterrezee heeft de lijst met wiskundetitels gevonden! 

Datzelfde jaar mocht ik voor Hebban ook nog Wiskunde is overal van Ben Orlin bespreken. Dat boek vond ik iets minder boeiend, ik gaf het drie sterren, dus ik link voor de volledigheid alleen naar mijn recensie. 

In 2021 kwam er een nieuw wiskundeboek op mijn pad, namelijk De wetten van de wereld van Mickaël Launay. De auteur is de oprichter van een bekend wiskundekanaal op YouTube. Dat boek vond ik ook maar zozo; ik gaf het drie sterren en schreef er dit over:

De achterflap van dit boek schept verkeerde verwachtingen, ik dacht een persoonlijk en speels verhaal te lezen te krijgen over de rol van wiskunde in onze wereld. Maar nee, het is vooral veel geschiedenis en een opsomming van namen, bladzijden vol tekst die niet altijd even boeiend is. De wiskunde die aan bod komt, is zeer beperkt en zeer basic. Voor liefhebbers is er heel wat beters op de markt.

Het laatste raadsel van Fermat – Simon Singh

Een nieuw hoogtepunt kwam er vorige week, toen ik een boek over de laatste stelling van Fermat las. Wie een beetje interesse in wiskunde heeft, zegt nu “oh ja!” Het is trouwens uitsluitend aan mijn Hebban-updates te danken dat dit boek op mijn pad kwam. Een van de mensen die ik volg, Jan VDK, gaf dit boek vijf sterren. Ik zag niet alleen die maximumscore, maar ook de titel en de mooie cover, en dus ging ik kijken. Het boek heeft in alle jaren dat het verschenen is niet zoveel Hebban-lezers bereikt, maar wie het gelezen heeft, geeft steevast vier of vijf sterren. Op de wil-ik-lezen-lijst dus dat boek!

Grappig genoeg heeft Robert mijn actie gezien, want korte tijd later was zijn lijst ook een boek rijker. Hij was zelfs sneller dan ik met het in huis halen ervan, en vooral met het lezen, want een paar weken geleden zag ik dat hij het vijf sterren gaf en een lovende commentaar op de boekpagina achterliet. Hij schreef dit:

Wat een verhaal! De jarenlange zoektocht van één man om de oplossing te vinden voor één wiskundig vraagstuk groeit in dit boek van Simon Singh uit tot een ware thriller zonder misdaden of misdadigers. In de omschrijving hierboven wil ik wel enig voorbehoud maken voor de vermelding “ook voor leken”. Dat is dit boek niet, dit boek is voor mensen die gefascineerd zijn door de wiskunde, én een redelijk ontwikkelde wiskundeknobbel hebben, mensen die in hun schooltijd ontzettend ontgoocheld waren als ze voor wiskunde “slechts” een negen op tien haalden.

Robert vindt dat het boek niet voor leken is, maar ik heb mijn twijfels. Wanneer ben je een leek als het om wiskunde gaat? Ik heb na mijn middelbare school nooit nog wiskunde gestudeerd (hoe dat komt, is weer een ander verhaal) en toch vond ik het boek meer dan prima te volgen (veel informatie en details hoef je immers niet te begrijpen, dat is slechts een beperkt aantal mensen op deze aardbol gegeven).

Al na een aantal bladzijden dacht ik het boek vijf sterren te kunnen geven en dat is inderdaad gebeurd. Het gaat niet alleen om het raadsel uit de titel, Singh vertelt ontzettend smakelijk over een hele stoet wiskundigen en hun bezigheden. Dikke aanrader dit boek, en aanleiding voor deze blog. 

De stelling van de papegaai – Denis Guedi

Het volgende boek met een wiskundige insteek kreeg ik jaren geleden al getipt. Nieuw was het niet meer te krijgen, en dus heb ik bij wijze van uitzondering een tweedehands exemplaar gekocht. Helaas heb ik het nog steeds niet gelezen, ik sleep het al eeuwen mee in mijn Excel-lijst. Het plan is om er de komende weken (of maanden) toch echt werk van te maken. Hieronder de tekst van de boekpagina.

De stelling van de papegaai is behalve een spannende roman ook een geschiedenis van de wiskunde en van wiskundigen. We ontmoeten geniale, kleurrijke, nieuwsgierige en dromerige personages als Archimedes, Omar Khayy?m en Descartes, die ons een wereld laten ontdekken die doorgaans voor specialisten gereserveerd is. Pierre Ruche, een gepensioneerde boekhandelaar, ontvangt vlak voor de dood van zijn vriend Elgar Grosrouve van hem een mysterieuze brief. Grosrouve staat aan hem een gigantische bibliotheek af die geheel gewijd is aan de wiskunde. Om de vreemde omstandigheden rond de dood van zijn vriend te kunnen doorgronden, zal Pierre zich weer aan de studie van de wiskunde moeten zetten. Geen gemakkelijke opgave voor een filosoof, maar hij wordt gelukkig bijgestaan door Perette, die zich met de boekhandel bezighoudt, haar drie kinderen, en Nofuture, een praatzieke en vergeetachtige papegaai.

Zo, dit artikel is langer geworden dan gepland, hopelijk hebben jullie het einde gehaald. Wie voelt er zich ook wel eens een wiskunstenaar? Wie kan de schoonheid van wiskunde zien en leest er wel eens een boek over?

Indien niet hebben jullie wellicht een andere niet zo alledaagse interesse waar jullie wel eens iets over lezen?